نظر سنجی از نمایندگان بخش خصوصی کشور پیرامون موضوع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت مرکز تحقیقات اقتصادی اتاق بازرگانی ایران

0
گزارش نظر سنجی از نمایندگان بخش خصوصی کشور پیرامون موضوع
الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت

1
مقدمه:
در سال 1947 موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت ( گات ) به امضای 23 کشور رسید که
هدف اصلی آن رفع موانع تجاری از طریق کاهش یا حذف تعرفه میان کشورهای امضاء
کننده به منظور بازسازی نظام اقتصاد جهانی در سالهای پس از جنگ دوم جهانی بود. به
تدریج کشورهایی که این موافقتنامه را امضاء کردند افزایش یافت به طوریکه در سال
جانشین گات گردید، 128 کشور به عضویت این (WTO) 1995 که سازمان جهانی تجارت
نظام درآمدند. در اهمیت نقش این سازمان همین بس که اکنون بیش از 95 درصد تجارت
کالا و خدمات در جهان، در چارچوب قوانین و مقررات آن قرار می گیرد و این حقیقت
موجب شده است که موضوع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت اهمیت بسیار زیادی
برای کشور داشته باشد.
ایران در سال 1375 درخواست عضویت خود را به دبیرخانه این سازمان ارائه نمود و
در خرداد سال 1384 به عنوان عضو ناظر سازمان جهانی تجارت پذیرفته شد. در تاریخ
به تصویب هیات وزیران WTO 28 مهرماه سال جاری رژیم تجاری ایران جهت ارایه به
رسید و متعاقبا برای بررسی به این سازمان تحویل شده است. بررسیهای اولیه توسط
سازمان جهانی تجارت، منجر به طرح 700 سوال در مورد رژیم تجاری کشور شده و این
سوالات در روزهای اخیر در اختیار ایران قرار گرفته است و ایران باید به آنها پاسخ دهد.
قاعدتا بایستی در WTO این بدان معناست که گروه کاری مذاکراتی برای الحاق ایران به
آینده ای نزدیک تشکیل و فرایند الحاق ایران رسما آغاز شود. بررسی روند الحاق
کشورهایی که در سالهای اخیر به عضویت سازمان جهانی تجارت درآمده اند نشان می
دهد که فرآیند الحاق بسیار پیچیده و مستلزم مذاکراتی طولانی و تبادل امتیازات فراوانی
است. آنچه که توجه بدان ضروریست این است که مشارکت بخش خصوصی در روند
الحاق و هماهنگی کامل بین تمامی ذینفعان از جمله دستگاههای دولتی برای الحاقی
هدفمند و موفق به صورتیکه فعالان اقتصادی بتوانند بیشترین بهره را پس از الحاق
ببرند؛ امری لازم و ضروری می باشد.
2
جدول شماره 1 - وضعیت عضویت کشورهای جهان در سازمان جهانی تجارت
درآغاز سال 12010
*کشورهای عضوسازمان ملل متحد به علاوه واتیکان.
سازمان جهانی تجارت 153 عضو دارد که سه عضواولیه (هنگ کنگ، ماکائو و جامعه/اتحادیه اروپا) و یک عضو ملحق شده آن (تایوان)  **
کشور محسوب نمی شوند و قلمروی مجزای گمرکی تلقی می گردند
به دلیل اهمیت موضوع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت، مرکز تحقیقات و
بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی ایران در صدد برآمده تا به شکلی نظام مند روند
1 - این جدول توسط جناب آقای فرزاد مرادپور، کارشناس ارشد دفتر نمایندگی تام الاختیار تجاری تهیه شده و در اختیار مرکز تحقیقات اتاق
بازرگانی ایران قرارگرفته است.
کل کشورهای جهان ( 193 کشور)*
کشورهای عضو
149 کشور** )
کشورهای عضو اولیه
125 کشور)** )
کشورهای طرف
متعاهد گات
کشورهای ملحق شده
24 کشور)** )
اکوادور ، بلغارستان ، مغولستان ، پاناما،
قرقیزستان ، لتونی(لاتوی) ، استونی ،
اردن، گرجستان، آلبانی ، عمان ،
کرواسی ، لیتوانی ، مولداوی،
چین،ارمنستان، مقدونیه، نپال، کامبوج،
عربستان، ویتنام ، تونگا ، اوکراین ،
کاپ ورد(دماغه سبز)
کشورهای غیر عضو 44 کشور)
کشورهای ناظر ( 30 کشور)
کشورهای درحال الحاق
29 کشور) )
الجزایر ، روسیه ، روسیه سفید ،
سودان، ازبکستان، وانوآتو، سیشل ،
قزاقستان، آذربایجان ، آندورا، لائوس ،
ساموآ، لبنان ، بوسنی و هرزگوین ،
بوتان ، یمن ، تاجیکستان ، باهاما، اتیوپی
، لیبی، افغانستان، عراق ، صربستان ،
مونته نگرو، ایران ، سائوتومه و پرنسیپ
،کومور، لیبریا، گینه استوایی
کشورهای غیرمتقاضی/خارج از
فرایند الحاق
1 کشور) )
واتیکان
کشورهای غیرناظر( 14 کشور)
کشورهای متقاضی الحاق
1 کشور) )
سوریه
کشورهای غیرمتقاضی الحاق
13 کشور) )
ترکمنستان،کره شمالی،تیمورشرقی
،سومالی،اریتره، موناکو، سا نمارینو،
جزایرمارشال،
جزایرمیکرونز ی،کریباتی،نائورو،
پالائو، تووالو
3
الحاق را پیگیری کرده و سعی نماید تا نظرات فعالان بخش خصوصی کشور را در این
رابطه منعکس نماید.
لذا در همین راستا، پرسشنامه ای طراحی شد و در تاریخ 27 دیماه سال جاری در اختیار
اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل
سؤالات، در سه محور ضرورت الحاق، اثرات الحاق و پیمودن مسیر الحاق آورده شده
است.
الف- ضرورت الحاق
تجربه دیگر کشورها گویای آن است که آزادسازی تجاری نقش مهمی در خلق ثروت و
پیشبرد توسعه اقتصادی کشورها دارد. به عنوان مثال برخی مطالعات انجام شده توسط
بانک جهانی نشان می دهد که با آزادسازی تجارت، درآمد میلیونها نفر در جهان افزایش
یافته و از خطر فقر نجات یافته اند. 1
همانطور که گفته شد، تقریباً کل تجارت جهانی ( بیش از 95 درصد آن ) در اختیار
و تابع قواعد و مقررات آن است و اعضای این سازمان نیز با کشورهای WTO اعضای
غیر عضو حاضر نیستند در سطحی پایین تر از این قواعد و مقررات رابطه تجاری داشته
باشند. تجارت آزاد بین کشورها به افزایش رقابت منجر شده و این افزایش رقابت،
نوآوری و استفاده بهتر از عوامل تولید را به همراه خواهد داشت. وجود رقابت باعث
سوق دادن تجارت به سوی نوآوری، بهبود فرایندها، خلق تکنولوژی های جدید و به طور
کلی باعث پیشرفت علم می گردد.
اگر چه انتقاداتی نیز به آزادسازی تجاری و به طور خاص به عضویت در سازمان جهانی
تجارت و تبعیت از قواعد و قوانین آن مطرح شده است، ولی چنین به نظر می رسد که
و آزادسازی تجاری چه از نظر تعداد و چه از نظر ادله، در WTO موافقان الحاق به
موقعیت قوی تری هستند. عضویت 153 کشور و منطقه تجاری در این سازمان و نیز
وجود 29 کشور متقاضی الحاق، می تواند گواه خوبی برای این ادعا باشد.
نتایج حاصل از نظر سنجی به عمل آمده از اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران نیز شاهد
دیگری برای ادعای فوق است و حاکی از آن می باشد که نمایندگان بخش خصوصی
کشور با عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت به میزان زیادی موافق هستند.
همانطورکه در نمودار شماره 1 مشاهده می شود، 95 درصد پاسخ دهندگان با عضویت
ایران در سازمان جهانی تجارت موافقند و این عضویت را گامی ضروری در مسیر
را همسو با WTO توسعه اقتصادی کشور می دانند. 80 درصد آنها نیز الحاق ایران به
سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی ارزیابی می کنند.
1- Globalization, growth, and poverty - A world bank policy research report, 2002
4
80
95
0 20 40 60 80 100
درصد موافقان با همسویی الحاق با سیاسستهای
کلی اصل 44
درصد موافقان با لزوم الحاق در جهت تحقق
توسعه اقتصادی
WTO نمودار شماره ١- ضرورت الحاق به
ب- اثرات الحاق
بی شک الحاق به سازمان جهانی تجارت دارای اثرات و پیامدهای زیادی برای کشوری
که به عضویت آن درآمده می تواند باشد. مسلماً اقتصاد ایران نیز پس از پیوستن به
و پذیرفتن قوانین و قواعد آن، دستخوش تغییراتی خواهد شد. WTO
بر سهم تولیدکنندگان ایرانی از بازار WTO در این جا به بررسی تاثیر عضویت ایران در
داخلی، سهم تولید کنندگان ایرانی از بازار دیگر کشورهای جهان، حجم سرمایه گذاری
خارجی در ایران، رشد اقتصادی کشور و پیش بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف
در دو بعد کوتاه مدت و بلند مدت می پردازیم.
ب – 1- سهم تولید کنندگان ایرانی از بازار داخلی
دسترسی به بازار 1، یکی از مفاهیم اساسی موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت (گات)
بوده و از مفاهیم و اهداف اساسی سازمان تجارت جهانی نیز به شمار می آید. در جریان
مذاکرات الحاق، هدف آزادتر و قابل پیش بینی تر کردن دسترسی به بازار کشور متقاضی
WTO الحاق؛ به صورت جدی از سوی اعضای سازمان پیگیری می شود. الحاق ایران به
به معنای کاهش یا حذف موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای است و بازار داخلی ما پس از
عضویت در سازمان جهانی تجارت، چه بخواهیم یا نه، شاهد حضور گسترده و متنوع تر
محصولات خارجی خواهد بود. این بدان معناست که تولید کنندگان ایرانی برای این که از
سهم بازار داخلی مناسبی برخوردار باشند، باید توان رقابتی خود را افزایش دهند. در
غیر این صورت عرصه برای ورود محصولات مشابه خارجی هموارتر شده و سهم بازار
داخلی تولید کنندگان ایرانی کاهش خواهد یافت.
تحلیل آماری داده های بدست آمده از طریق پرسشنامه ها نشان می دهد که اعضای
،WTO هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران پیش بینی می کنند پس از عضویت ایران در
1- Market access
5
در کوتاه مدت سهم تولید کنندگان ایرانی از بازار داخلی تا حدودی کاهش یافته اما در
بلند مدت سهم بازار داخلی آنها افزایش یابد.
68 درصد پاسخ دهندگان با الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت پیش بینی می کنند که
در کوتاه مدت سهم بازار داخلی تولیدکنندگان کشور کاهش یابد. 85 درصد نیز معتقد به
افزایش این سهم در بلند مدت هستند.
از جمله دلایل اصلی کاهش سهم بازار داخلی تولیدکنندگان در کوتاه مدت می تواند این
باشد که مدتی طول خواهد کشید تا تولید کنندگان ما بتوانند فناوریها و روشهای تولیدی
خود را به روز کرده و کالاها و خدمات خود را با کیفیت و قیمتی رقابتی عرضه نمایند.
ناگفته پیداست که تلاش دولت در جهت فراهم آوردن زیرساختهای مناسب و کارآمد در
حوزه تولید و حوزه های مرتبط با آن، نقش بسیار مهمی در افزایش رقابت پذیری صنایع
داخلی ما خواهد داشت.
ب- 2- سهم تولید کنندگان ایرانی از بازار دیگر کشورهای جهان
با ورود ایران به سازمان جهانی تجارت و پیروی از قواعد و قوانین آن، تولید کنندگان و
صادرکنندگان ایرانی در شرایط بالقوه بهتری برای صادرات قرار خواهند داشت و البته
برای کسب سهم بالاتری از بازار دیگر کشورهای جهان، ناچار خواهند بود تا سطح کمی
و کیفی محصولات خود را ارتقاء دهند. تلاشها جهت ورود گسترده تر به بازارهای
جهانی می تواند منجر به ارتقای تکنولوژی، بهبود فرایندها و احتمالاً کشف مزیتهای
رشد و توسعه WTO نسبی جدیدی گردد. یادمان باشد که هدف اصلی از پیوستن به
اقتصادی کشور به شکلی عادلانه است و هرچه سهم ما از بازار دیگر کشورهای جهان
افزایش یابد تحقق این هدف آسان تر خواهد شد.
تحلیل آماری پرسشنامه ها نشان می دهد که به نظر نمایندگان بخش خصوصی کشور،
در کوتاه مدت سهم تولیدکنندگان ما از بازار دیگر کشورهای WTO پس از عضویت در
جهان به میزان کمی افزایش می یابد و در بلند مدت ما شاهد افزایش این سهم به میزان
زیادی خواهیم بود.
این پیش بینی با تجربه دیگر کشورهایی که به عضویت سازمان جهانی تجارت درآمده
اند نیز همخوانی دارد. برای مثال همان طور که در نمودارهای شماره 2 و 3 دیده می
درآمده، صادرات این کشور به WTO شود، از سال 2001 میلادی که چین به عضویت
میزان زیادی رشد کرده و در صورتیکه به این سازمان نمی پیوست حجم صادرات این
کشور بسیار کمتر از میزان فعلی بود.
6
نمودار شماره 2- روند صادرات کالایی چین از سال 1990 تا 2007 سال میلادی
$525,23
-$
$200,000
$400,000
$600,000
$800,000
$1,000,000
$1,200,000
$1,400,000
٢٠٠١ ٢٠٠٢ ٢٠٠٣ ٢٠٠۴ ٢٠٠۵ ٢٠٠۶ ٢٠٠٧
صادرات (میلیون دلار)
WTO سه میزان صادرات کالایی چین در صورت عضویت یا عدم عضویت در
منبع: محاسبات مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی ایران
ب- 3- حجم سرمایه گذاری خارجی در ایران
همانطور که ذکر شد هدف اصلی از پیوستن به سازمان جهانی تجارت، رشد و توسعه
اقتصادی کشور است. تبدیل شدن به کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی در
سطح منطقه تا سال 1404 ؛ آنچنانکه سند چشم انداز ج.ا.ا تبیین می نماید؛ قطعاً مستلزم
پیمودن مسیری دشوار است و نیازمند وجود پیش شرطهایی اساسی می باشد. یکی از
این پیش شرطها، هدایت و جذب بخشی ازسرمایه سایر کشورها به داخل کشور است.
کارشناسان براین عقیده هستند که سرمایه گذاری خارجی توسط کشورهای در حال
توسعه برای رشد و توسعه اقتصادی آنها بسیار حیاتی می باشد. هر چند در ایران حجم
7
سرمایه گذاری خارجی در چند دهه گذشته ناچیز بوده است ولی همواره عزم دولتمردان
بر آن بوده تا محیطی امن برای جذب سرمایه های خارجی فراهم آورند و این نشان
دهنده آن است که دولتمردان ما تردیدی در اهمیت جذب سرمایه های خارجی برای رشد
و توسعه اقتصادی کشور ندارند.
یافته های این نظر سنجی حکایت از آن دارد که نمایندگان بخش خصوصی کشور معتقد
هستند که پس از الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت، حجم سرمایه گذاری خارجی در
کوتاه مدت و بلند مدت افزایش خواهد یافت که این افزایش در بلند مدت بیشتر خواهد بود.
95 درصد پاسخ دهندگان معتقدند پس از الحاق، در بلند مدت شاهد افزایش حجم سرمایه
گذاری خارجی خواهیم. 71 درصد پاسخ دهندگان نیز عقیده دارند که در کوتاه مدت نیز
حجم سرمایه گذاری خارجی در کشور افزایش خواهد یافت.
ب- 4- رشد اقتصادی کشور
امروزه همه بر این امر متفق القولند که تجارت جهانی نقش مهمی در توسعه و رشد
اقتصادی کشورها دارد. به طوری که تجارت نه تنها منجر به تقسیم بین المللی کار و
تخصص در بین کشورها شده بلکه زمینه افزایش مبادلات تجاری و در نتیجه رشد
اقتصادی را در جهان فراهم آورده است. مطابق نظریات مختلف اقتصادی، تجارت آزاد به
توزیع بهینه عوامل تولید و در نتیجه به حداکثر رشد اقتصادی منجر می شود . در یک
اقتصاد باز از آنجائیکه بنگاه ها به بازارهای بزرگتری دسترسی دارند لذا انگیزه و امکان
بیشتری جهت بکارگیری ابتکارات و اختراعات و بهره بردن از منافع تولید انبوه خواهند
داشت. این امر منجر به افزایش سرمایه گذاری و در نتیجه افزایش رشد تولید ناخالصی
داخلی و در نهایت موجب افزایش رفاه جامعه می شود . همچن ین بسط روابط تجاری و
بهره مندی از بازارهای جهانی سبب دست یافتن بنگاه های یک کشور به دانش و فن آوری
دیگر کشورها و بهره برداری از آن ها به منظور افزایش بهره وری تولید خواهد شد که از
جمله راه های عمده تحقق چنین امری، سرمایه گذاری های مستقیم خارجی است . گروهی
از طرفداران تجارت آزاد معتقدند که یکی از آثار قابل توجهی که تجارت آزاد در بطن
خود نهفته دارد همانا بهبود وضعیت مدیریت کشورها است . چرا که در چنین فضایی
سیاستگذاران اقتصادی و دولتمردان کشور مجبور خواهند بود با اتخاذ سیاست هایی
مناسب تر و البته مبتنی بر افزایش قدرت رقابت پذیری، هم به تقویت توان بنگاه های داخلی
کمک کرده و هم زمینه جذب سرمایه های خارجی را فراهم آورند.
تحلیل آماری پرسشنامه ها نشان می دهد که اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی
ایران، براین عقیده هستند که با پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت، رشد اقتصادی
کشور پس از طی زمان نه چندان دوری به میزان زیادی افزایش خواهد یافت.
8
ب– 5- افزایش پیش بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف
بر طبق قواعد موجود، کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت ملزم به رعایت قوانین و
مقررات تجاری این سازمان بوده و باید بازارهای خود را به روی کشورهای تازه ملحق
شده بازکرده و با آنها رفتاری مشابه سایر کشورهای عضو داشته باشند. بدیهی است
که در چنین فضایی قدرت پیش بینی کشورهای صادرکننده در مورد بازارهای هدف نیز
افزایش خواهد یافت. به دیگر سخن در شرایطی که چارچوب های قانونی سازمان جهانی
تجارت و همچنین قواعد موردی متناسب با ساختار اقتصادی هر کشور خاص که برای
مدت زمان معینی قابل اجرا است، به روشنی در دسترس تمامی کشورهای عضو قرار می
گیرد و تولیدکنندگان ایرانی می توانند روند تغییرات احتمالی بازارهای هدف را تا حد
زیادی پیش بینی نموده و قادر باشند تا با اتخاذ استراتژی های مشخص از فرصت ها و
تهدیدات آتی آگاهی یابند. مجموعه این عوامل باعث م یشود تا توان پی شبینی بازارها
افزایش یافته و شفافیت بیشتری در محیط تجاری حاکم شود.
پیش بینی پذیری و WTO به نظر نمایندگان بخش خصوصی کشور، با الحاق ایران به
شفافیت در بازارهای هدف برای تولید کنندگان و صادر کنندگان ایرانی افزایش خواهد
یافت.
به طور خلاصه تحلیل آماری پرسشنامه ها نشان می دهد که به نظر اعضای هیات
نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، پس از الحاق کشور به سازمان جهانی تجارت، در کوتاه
مدت حجم سرمایه گذاری خارجی، رشد اقتصادی و سهم بازار خارجی هر سه افزایش
می یابند که میزان تغییرات ( افزایش ) حجم سرمایه گذاری خارجی بیشتر از بقیه است.
همچنین سهم بازار داخلی تولید کنندگان ایرانی به میزان زیادی در کوتاه مدت کاهش
خواهد یافت. در جدول شماره 2 موارد فوق قابل مشاهده است.
جدول شماره 2: اثرات کوتاه مدت الحاق
شاخص نوع تغییر میزان تغییر
حجم سرمایه گذاری خارجی افزایش زیاد
رشد اقتصادی افزایش کم
سهم بازار خارجی افزایش خیلی کم
سهم بازار داخلی کاهش زیاد
9
در نمودار شماره 4 نیز درصد پاسخ دهندگانی که با افزایش هر کدام از شاخصهای فوق
در کوتاه مدت موافق هستند، نشان داده شده است.
سهم بازار داخلی
سهم بازار خارجی
رشد اقتصادی
حجم سرمایه گذاری خارجی
23.7
45.8
46.6
70.7
نمودار شماره 4- درصد پاسخ دهندگان موافق با افزایش شاخصها در کوتاه مدت
جدول شماره 3 نیز نشان می دهد که پس از پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت در
بلند مدت حجم سرمایه گذاری خارجی، رشد اقتصادی، سهم بازار داخلی و خارجی
تولیدکنندگان ایرانی و پیش بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف، همگی افزایش
خواهند یافت. همانطور که در این جدول ملاحظه می گردد پیش بینی می شود در بلند
مدت نرخ تغییرات ( افزایش ) رشد اقتصادی نسبت به نرخ تغییرات سه شاخص دیگر
بیشتر باشد. حجم سرمایه گذاری خارجی، سهم بازار خارجی، سهم بازار داخلی و پیش
بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف در رتبه های بعدی قرار می گیرند.
جدول شماره 3: اثرات بلندمدت الحاق
شاخص نوع تغییر رتبه
رشد اقتصادی افزایش 1
حجم سرمایه گذاری خارجی افزایش 2
سهم بازار خارجی افزایش 3
سهم بازار داخلی افزایش 4
پیش بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف افزایش 5
10
در نمودار شماره 5 نیز درصد پاسخ دهندگانی که با افزایش هر کدام از شاخصهای فوق
در کوتاه مدت موافق هستند، نشان داده شده است.
ج- پیمودن مسیر الحاق
فرایند الحاق به سازمان جهانی تجارت به کلی با دیگر سازمانهای بین المللی که غالباً از
یک روند خودکار الحاق بهره مند هستند متفاوت است. براساس ماده 12 موافقت نامه
تاسیس سازمان جهانی تجارت، الحاق به این سازمان تحت شرایط مورد توافق سازمان
با دولت متقاضی الحاق صورت خواهد گرفت. بنابراین فرایند الحاق به سازمان جهانی
تجارت اساساً یک فرایند مذاکره است. این امر الحاق به این سازمان را به روندی پیچیده،
دشوار و زمان بر مبدل می سازد. در این میان آنچه مهم است لزوم تعاملی پویا و
سازنده بین دولت و بخش خصوصی می باشد.
ج- 1- لزوم مشارکت بخش خصوصی
نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران بر ضرورت
مشارکت بخش خصوصی در جریان مذاکرات الحاق تاکید ویژه ای دارند. به طوری که
97 درصد پاسخ دهندگان براین باورند که حضور بخش خصوصی در جریان مذاکرات
الحاق می تواند موجب بهینه سازی تبادل امتیازات بین ایران و دیگر کشورها گردد.
علیرغم این نگرش، آنها عقیده دارند که در زمینه آنچه که تا کنون پیرامون موضوع الحاق
روی داده است؛ بخش خصوصی مشارکت و حضور فعالی نداشته است. WTO ایران به
11
برای مثال بیش از 60 درصد پاسخ دهندگان از محتوای رژیم تجاری کشور قبل از
تحویل آن به سازمان جهانی تجارت اطلاعی نداشتند.
ج- 2- نیم نگاهی به عملکرد دولت
دولت نقش و وظیفه ی بسیار مهمی را در روند الحاق کشور به سازمان جهانی تجارت
برعهده دارد. نمایندگان بخش خصوصی کشور معتقدند علیرغم تلاشهایی که تا کنون
توسط دولت در این زمینه صورت گرفته است، در برخی حوزه ها عملکرد دولت از
وضعیت رضایت بخشی برخوردار نبوده و ضروریست توجه بیشتری به آنها مبذول
گردد.
برای مثال 80 درصد پاسخ دهندگان تعامل دولت با بخشی خصوصی را در زمینه الحاق
تاکنون چندان مثبت ارزیابی نمی کنند. 74 درصد نیز عقیده دارند دولت برنامه مدونی در
زمینه الحاق در دست ندارد. 82 درصد هم نحوه اطلاع رسانی دولت به جامعه را در مورد
رویدادهایی که تاکنون در فرایند الحاق به وقوع پیوسته ضعیف و غیرشفاف ارزیابی
7 و 8 ؛ درصد پاسخ دهندگان موافق با وضعیتهای مختلف ، می کنند. در نمودارهای 6
شاخصهای سه گانه مرتبط با عملکرد دولت نشان داده شده است.

128 کشور به عضویت این

نظام درآمدند. در اهمیت نقش این سازمان همین بس که اکنون بیش از 95 درصد تجارت
کالا و خدمات در جهان، در چارچوب قوانین و مقررات آن قرار می گیرد و این حقیقت
موجب شده است که موضوع الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت اهمیت بسیار زیادی
برای کشور داشته باشد.
نتایج نظر سنجی به عمل آمده حاکی از آن است که بخش خصوصی کشور عضویت
را امری ضروری و اجتناب ناپذیر می داند و معتقد است با الحاق ایران به WTO ایران در
سازمان جهانی تجارت، منافع زیادی عاید کشور خواهد شد که رشد اقتصادی، افزایش
حجم سرمایه گذاری خارجی، افزایش سهم بازار داخلی و خارجی تولید کنندگان ایرانی و
نیز افزایش پیش بینی پذیری و شفافیت در بازارهای هدف؛ در زمره این منافع می باشند.
همچنین به نظر نمایندگان بخش خصوصی کشور، در فرایند الحاق ایران حضور و
مشارکت بخش خصوصی امری لازم و ضروری است. آنها براین باورند که حضور
نمایندگان بخش خصوصی در جریان مذاکرات الحاق می تواند موجب بهینه سازی تبادل
امتیازات بین ایران و دیگر کشورها گردد. علیرغم این نگرش، آنها عقیده دارند که در
روی داده؛ بخش WTO زمینه آنچه که تا کنون پیرامون موضوع الحاق ایران به
خصوصی مشارکت و حضور فعالی نداشته است.
علاوه بر این به نظر نمایندگان بخش خصوصی کشور، در جریان الحاق، عملکرد دولت
در زمینه های تعامل با بخش خصوصی، داشتن برنامه مدون و نحوه اطلاع رسانی دولت
به جامعه؛ نیازمند توجه بیشتری می باشد.
14
توضیحات:
در پژوهش حاضر، اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران که نمایندگان بخش خصوصی کشور
هستند ؛ به عنوان جامعه ی آماری ما در نظر گرفته شده اند.
0 می باشد که تمامی عامل ها / برلبر 73 KMO تحلیل عاملی 1 پرسشنامه ها نشان می دهد که مقدار ضریب
86 درصد تغییرات پرسشنامه را تبیین می کنند. همچنین قابلیت اعتماد ( پایایی ) 2 پرسشنامه ای که در
0 می باشد. / این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت، 80
جهت بررسی امکان تعمیم دادن نظرات به دست آمده از نمونه آماری به کل اعضای هیات نمایندگان اتاق؛ از
آزمونهای تی 3 و فریدمن 4 استفاده شده است.
1
. Factor Analysis
2
. Reliability
3
. T-Test
4. Friedman Test