ده ترفند در نرم افزار Word !. آشنایی با نحوه قفل گذاری بر روی یک برنامه

ده ترفند در نرم افزار Word !

▪ زود به زود و همیشه مطالبتان را ذخیره کنید
شما میانه تان با ذخیره کردن پشت سرهم خوب است؟ اگر جواب خیر است، هنگامی‌که بدانید که Word بصورت اتوماتیک اطلاعات شما را ذخیره می‌کند و زمانیکه مشغول کار بر روی متن تان هستید این کار را انجام می‌دهد، خوشحال خواهید شد. البته تعین زمان برعهده شماست. برای تنظیم به سمت Tools، Option بروید سپس گزینه Save را فعال کنید. مطمین باشید که Save Auto recover into every فعال باشد. در مقابل فیلد minutes مقداری عددی زمان مورد نظر را بر حسب دقیقه وارد کنید. (همچنین می‌توانید با کلیدهای arrow up/down مقداری عددی مورد نظر را وارد کنید). من مجبور بودم هر بار بعد از هر جمله که تایپ می‌کردم Save را فشار دهم و عمل ذخیره را انجام دهم یا از Ctrl-S استفاده کنم (تا زمانیکه احتیاج نداشتم به این قسمت مراجعه نکرده بودم) اما جالب است بدانید که Auto Recover همیشه حلال مشکلات من بوده است.
ترفند
اگر شما چند تا مطلب را همزمان در Word فعال نموده اید و می‌خواهید همزمان آنها را ذخیره کنید کافیست تا دکمه Shift را نگهدارید و سپس پنجره File را باز کنید. دستور Save به Save All تغییر پیدا می‌کند و در یک لحظه تمام مطالبی که فعال هستند ذخیره می‌شوند.

▪ یک راه دیگر
شما معمولا احتیاج ندارید تا فضاهایی را که بصورت عمودی در متن Word وجود دارد را انتخاب کنید ولی اگر مجبور باشید این عمل را انجام دهید و چگونگی آنرا ندانید قطعا دچار مشکل می‌شوید. اگر مجبور باشید از یک سند خیلی حجیم که شامل صفحات زیاد و دارای کاراکترهایی در ابتدای هر خط است استفاده کنید منظور من را درک خواهید کرد. می‌توانید کاراکترهایی را که نمی‌خواهید، خودتان خط به خط Delete کنید. اما یک راه خیلی سریعتر وجود دارد: کلید Alt را هنگامیکه در انتهای سمت چپ در بالاترین ستون و ابتدای خط اول قرار دارد فشار دهید و تا آنجایی که می‌خواهید نشانه بگذارید. با یک بار انجام دادن این عمل شما می‌توانید آن محل هایی را که مشخص کرده اید با فشار دادن کلید Delete از بین ببرید.

▪ قالب بندی سریع
هنگامیکه شما یک کلمه تنها مانند Say را که می‌خواهید بصورت Bold، Italic، یا Underline وارد کنید لزومی‌ندارد که تمام کلمه را انتخاب کنید و سپس Ctrl-B، Ctrl-I یا قالبهای دیگر را اعمال کنید. کافیست که Cursor را در هر کجای کلمه قرار دهید و قالبی را که مدنظرتان است انجام دهید. این عمل شما را از زحمت استفاده کردن از ماوس یا double click و یا نگهداشتن کلید Shift زمانیکه از arrowkey استفاده می‌کنید برحذر می‌دارد. این امکان راحتی است که Word در نظر گرفته است. اگر در اجرای این مورد مشکلی دارید به قسمت Tools Option بروید و سپس پنجره Edit را فعال کنید و در پایان گزینه When Selecting, automatically select Word را فعال کنید.

  
▪ نکته ای درباره حروف بزرگ و کوچک
بعضی از افراد مایل هستند از حروف بزرگ و یا کوچک استفاده کنند مانند cREATIVELY. بعضی افراد، دوست دارند به کلماتی که فکر می‌کنند خیلی مهم است توجه کنند، و برخی دیگر نیز دوست دارند ساکت باشند. اما اگر این گاهی اوقات اتفاق می‌افتد، کار پرزحمتی نیست که متن مورد نظر را خودتان به راحتی تغیر دهید. اما اگر در یک متن خیلی زیاد این وضعیت تکرار شود، در این لحظه است که با کمک Word می‌توانید تغییرات را اعمال کنید. برای تغییر دادن کلمه شما می‌توانید Cursor را در محل مورد نظر کلمه یا جمله قرار دهید و سپس گزینه های Format و Change Case را انتخاب کنید. در این صورت به شما اجازه داده می‌شود تا به حروف بزرگ یا کوچک یا بصورت تیتر رشته مورد نظر را تبدیل کنید. از این راحت تر امکان پذیر نیست. اما اگر زمانی مطالب شما بصورت اشتباه اجرا شد لزومی‌ندارد خودتان را با پنجره ها و فهرستها درگیر کنید. کافیست متن تان را انتخاب کنید و سپس Shift-F3 را فشار دهید تا وضعیتی که مدنظرتان است اعمال شود. این کلید تمام حالتهای حروف بزرگ، کوچک و یا بصورت تیتر را در بر می‌گیرد و این یک معجزه کوچک است.


▪ جدول زیبایی طراحی کنید
جدول Word در حالت کلی شامل مجموعه ای از جعبه هاست که مطالب در داخل آنها قرار دارد. عملا بله ذاتا نه. خوشبختانه با دستور Table Autoformat یک قدم برای کمک به شما برداشته است تا جداول بسیار زیبا و شکیل ایجاد کنید که براحتی بر روی آنها اعمال انجام شود. برای اینکه با نحوه کار آشنا شوید یک مطالبی را که دارای جدول می‌باشد اجرا کنید و یک جدول جدید ایجاد کنید. حالا در داخل جدول گزینه Table Table Autoformat را انتخاب کنید. Word پنجره Table Autoformat را نمایش خواهد داد که شامل یک فهرست بلند بالا از روشهای ساخت جدول می‌باشد.
شما می‌توانید از میان قالبهای متنوع که در یک فهرست قرار دارد با انتخاب کردن اسم آنها به عنوان مثال Table 3D effect 3 جدول مورد نظر را در صفحه نمایش مشاهده کنید. همانطور که ملاحظه می‌کنید همه چیز کاملا مشهود است و همه چیز درست و صحیح نوشته می‌شود. زمانیکه ساختار جدول مورد نظرتان را پیدا کردید کافیست تا اسم آنرا highlight کنید سپس گزینه Apply را اجرا کنید. بفرمایید جدول شما ساخته شده است.


▪ چه اتفاقی برای فایلها افتاده است؟
Word به راحتی به شما اجازه می‌دهد تا یک مطلب را فعال کنید و بازخوانی نمایید. فقط کافیست منوی File را باز کنید و از پایین منوی اصلی فایل مورد نظر را انتخاب کنید. در حالت کلی منوی File به شما اجازه دسترسی به چهار فایل را می‌دهد. من را یک آدم طعمکار به حساب بیاورید زیرا که این اصلا برای من کافی نیست. بدون هیچگونه توضیحی در مورد شخصیتم، به شما می‌گویم که من از فایلهای خیلی زیادی که در پرونده های مختلف وجود دارند بصورت هر روزه استفاده می‌کنم اما وقتی که تعداد آنها زیاد می‌شود آدم دچار سردرگمی‌می‌شود که کدام فایل در کدام پرونده قرار دارد. اجباری ندارید که فقط با آخرین 4 فایلی که کار کرده اید سروکار داشته باشید. شما می‌توانید این تعداد را بین 1 تا 9 تغییر دهید.
در اینجا توضیح خواهم داد چگونه این عمل را انجام دهید:
گزینه Tools Options را انتخاب کنید و سپس بخش General را انتخاب کنید. در سمت راست جمله Recently Used File List مقدار عددی تعداد فایلهایی را که دوست دارید در منوی فایل برای شما نمایش داده شود را وارد کنید. لازم به توضیح است که می‌توانید از کلیدهای اشاره گر برای کم یا زیاد کردن اعداد نیز استفاده کنید. سپس OK را فشار دهید. اگر مقدار عددی را کم کرده اید لازم است تا بیشتر از چهار فایل را اجرا کنید تا متوجه تغییر شوید. اگر هم بنابه دلایل امنیتی مایل نیستید تا فایلهایی را که استفاده می‌کنید در منوی فایل نمایش داده شوند، عدد مقابل جمله Recently Used File List را حذف کنید و سپس OK را فشار دهید.
به هر حال شما می‌توانید از منوی Start ویندوز برای فایلهایی که در هر قسمت ویندوز فعال کرده اید استفاه کنید. کافیست تا گزینه Start Documents را انتخاب و سپس فایل مورد نظر را از فهرست موجود انتخاب کنید.


▪ جایگزینی متن بصورت خودکار
Word شامل یک گزینه جدید به نام AutoText می‌باشد که اجازه می‌دهد تا زمانیکه شما اول کلمه ای را تایپ می‌کنید خودش تمام کلمه را بنویسد. هنگامیکه شما اول کلمه را تایپ می‌کنید Word بلافاصله آنرا می‌شناسد و Pop-up Box نمایان می‌شود، Enter را فشار دهید و Word عبارت را کامل می‌کند. این عمل بسیار سودمند است شما با AutoText علاوه بر اینکه در وقتتان صرفه جویی می‌کنید می‌توانید ورودی هایی را نیز خودتان تعریف بکنید. بطور واضح تر هنگامیکه شما مجبور هستید تا آدرستان، وضعیت تان و یا حتی آدرس وب سایتی را بطور مکرر در متنتان بکار ببرید، مجبور هستید تا هر بار آنرا تایپ کنید و یا به شیوه Copy و Paste از آن استفاده کنید. می‌توانید آنرا در AutoText ذخیره کنید و فقط با یک کلید مطالب مورد نظر را در متن تان قرار دهید. جالب تر اینکه Word حتی یک متن خیلی طولانی را نیز ذخیره می‌کند.
برای استفاده از این ویژگی، مطلب مورد نظرتان را در AutoText تایپ و از نظر نوع خط، اندازه فونت و غیره آنرا قالب بندی و سپس فعال کنید. گزینه Insert AutoText New را انتخاب کنید. لازم به توضیح است که در انتهای پاراگراف یک نشانگر وجود دارد، اگر آنرا مشاهده نمی‌کنید گزینه Tools Options View Paragraph marks را انتخاب کنید. زمانیکه متن تان را ایجاد کردید، در مقابل Please name your AutoText entry یک اسم برای آن در نظر بگیرید. مطمین باشید اسمی‌که انتخاب کرده اید حداقل 4 حرف باشد تا بعدا Word به راحتی آنرا بشناسد. سپس گزینه OK را فشار دهید تا اطلاعاتتان کامل شود.
برای استفاده از متنی که درست کردید در Autotext اسم انتخابی را وارد کنید. زمانیکه شما چند حرف از آن را تایپ کنید پنجره انتخاب ظاهر می‌شود. Enter یا F3 را فشار دهید تا متنی که در AutoText ذخیره کردید در مطالب تان قرار گیرد. (اسمی‌را که شروع به تایپ کردن کرده بودید ناپدید خواهد شد). اگر در حال تایپ کردن مطالبتان بودید و پنجره AutoText ظاهر شد و نخواستید از آن استفاده کنید به تایپ کردن ادامه دهید پنجره خود به خود محو خواهد شد. اگر زمانی شما نامی‌را که برای ظاهر شدن متن مورد نظرتان انتخاب کرده بودید فراموش کرده اید می‌توانید با انتخاب گزینه Insert AutoText در پنجره Autotext از فهرستی که نمایان می‌شود اسم مورد نظرتان را انتخاب کنید و به حافظه تان کمک کنید. سپس گزینه Insert را فشار دهید و بعد از آن OK را اعمال کنید.


▪ تصحیح مطالبتان در کمترین زمان
Autocorrect یک راه دیگر برای استفاده راحت تر از Microsoft Word می‌باشد. این شیوه برای صحیح کردن اشکالات تایپی بصورت اتوماتیک می‌باشد. اگر زمانی adn را که در اصل بصورت and باید باشد و یا teh را که the می‌باشد تایپ کردید بدین شیوه صحیح می‌شوند. Autocorrect همچنین بهترین راه برای نوشتن متن و صرفه جویی در زمان می‌باشد.
زمانیکه شما از Autocorrect بجای Autotext استفاده می‌کنید لزومی‌ندارد تا از Enter یا F3 استفاده کنید زیرا Word خودش بطور اتوماتیک کار تصحیح را انجام می‌دهد، به اضافه اینکه شما می‌توانید با دو حرف پروسه کاریتان را انجام دهید. بطور واضح تر، برای اینکه آدرس Email خودتان را هر زمان در Word می‌خواهید تایپ کنید می‌توانید با زدن zz این کار را به راحتی انجام دهید. گزینه Tools Autocorrect Options را انتخاب کنید تا پنجره Autocorrect ظاهر شود. (گزینه Tools Autocorrect بستگی به نسخه Word که استفاده می‌کنید دارد). سپس حرف ZZ را در محل تعیین شده وارد کنید و سپس آدرس Email خود را در فضای تعیین شده تایپ کنید. گزینه های Add، Ok را تایید کنید. حالا هر زمان شما ZZ را تایپ کنید و سپس Spacebar یا هر یک از حروف نشانه را تایپ کنید Word بطور اتوماتیک آدرس Email شما را به جای متن قرا می‌دهد.
ضعف این شیوه در این است که به هیچ وجه به شما اخطار نمی‌دهد و از شما اجازه نمی‌گیرد. (مانند کاری که در Autotext ملاحظه کردید) اگر Word متنی را که شما نمی‌خواهید جایگزین کرده فقط کافیست که گزینه undo را اجرا کنید و یا Undo Autocorrect Edit را اعمال کنید در اینصورت Word متن اولیه شما را باز می‌گرداند.


▪ حاشیه بندی متن
آیا شما برای آغاز یک مطلب از Spacebar و یا کلید Tab استفاده می‌کنید؟ خجالت آور است. Word دارای یک خط کش می‌باشد که به شما امکان این کار را می‌دهد. (اگر خط کش فعال نیست View و سپس Ruler را انتخاب کنید) در سمت چپ خط کش شما متوجه دو عدد مثلث که در بالای یک مربع قرار دارند می‌شوید. دو مثلث و یک مربع نشانه هایی هستند که توسط آنها یک پاراگراف مشخص می‌گردد. مثلث بالایی معرف اولین خط هر پاراگراف می‌باشد مثلث پایینی آخرین خط صفحه را بیان می‌کند و مربع اندازه خط اول و ورودی پاراگراف را نمایش می‌دهد. همچنین یک نشانگر در سمت راست خط کش وجود دارد.
حال یک امکان دیگر خط کش را به شما معرفی می‌کنم. در داخل یک پاراگراف قدیمی‌مراجعه کنید و یا یک پاراگراف جدید ایجاد کنید. و مثلث بالایی بر روی خط کش را نیم اینچ نیم اینچ به داخل متن ببرید. Word بصورت اتوماتیک خط اول را به اندازه نیم اینچ داخل پاراگراف می‌برد. زمانیکه شما در انتهای هر پاراگراف Enter را فشار می‌دهید Word بصورت خودکار پاراگراف بعدی را به اندازه نیم اینچ جلو می‌برد. منظور این است که شما می‌توانید یک مطلب در Word تایپ کنید و در خط اول با علامت گذاری به نیم اینچ بر روی خط کش 200 صفحه را تایپ کنید بدون اینکه نیاز به انجام دادن اینکار بطور دستی برای هر پاراگراف باشد.


▪ جایگزینی حروف
جایگزین کردن و پیدا کردن بعضی از حروف بدون شک و تردید یکی از امکاناتی است که Word در اختیار ما گذاشته است. نه تنها شما به سرعت و راحت می‌توانید هر مورد و کلمه ای را جایگزین کنید و تغییر دهید، همچنین می‌توانید نوع نوشتن، کاراکترهای ویژه و حتی فضاهای خالی را تغییر بدهید. برای اینکه پنجره ای که مربوط به جایگزین کردن و پیدا کردن می‌باشد سریع فعال شود و دستتان را از روی صفحه کلید برندارید ابتدا CTRL-M و سپس F5-Alt-P را فشار دهید.
استفاده از گزینه Find and Replace بسیار راحت تر از پیدا کردن لغت مورد نظر توسط خودتان و تغییر دادن آن است. بطور دقیق تر، بعضی از نویسنده ها که از ماشین تحریرهای قدیمی‌استفاده می‌کردند در هر بار استفاده از صفحه کلید هنگامیکه از Spacebar استفاده می‌کند آنرا دوبار فشار می‌دهند. برای پیدا کردن و جایگزین کردن سریع تمام دو فاصله ای که در متن زده است و تبدیل آنها به یک فاصله فقط کافیست در مقابل جمله Find What دوبار Spacebar را فشار دهید و سپس در مقابل گزینه Replace With یک بار Spacebar را فشار دهید و سپس گزینه Replace All را تایید کنید.
آیا می‌خواهید کاراکترهای مخصوصی را مثل پاراگرافهایی را که نمی‌خواهید یا فاصله هایی که با Tab ایجاد شده است یا بطور اتوماتیک یک خط را فاصله بیاندازید؟ کافیست تا در پنجره find and Replace گزینه More را تایید کنید. سپس گزینه Special را و حروفی را که می‌خواهید جایگزین شود انتخاب کنید. اگر زمانی نخواستید کاراکتری جایگزین شود، گزینه Replace with را دوبار فشار دهید و سپس کلید Delete را اعمال کنید تا مطمین شوید که خالی است سپس گزینه Find Next را فعال کنید تا بصورت دستی جستجو کنید و یک به یک کاراکترها را جایگزین کنید و یا می‌توانید گزینه Replace All را انتخاب کنید تا تمام کاراکترها پاک شوند.

برای درج پاورقی باید از منوی Insert زیر منوی Footnote را انتخاب کنید. با انتخاب این منو پنجره ای ظاهر میگردد. با انتخاب این گزینه و زدن تایید ، مکان نما به پایین صفحه میرود و به شما اجازه میدهد تا توضیح مطلب خود را بنویسید البته میتوانید از کلید ترکیبی Alt+Ctrl+F نیز استفاده کنید. ● پاورقی (Footnote) - جستجو (Find) - جایگزینی (Replace) - برو به (Go to) - استفاده از خطایاب - پاورقی (Footnote) : برای درج پاورقی باید از منوی Insert زیر منوی Footnote را انتخاب کنید. با انتخاب این منو پنجره ای ظاهر میگردد. ▪ پاورقی (Footnote) : با انتخاب این گزینه و زدن تایید ، مکان نما به پایین صفحه میرود و به شما اجازه میدهد تا توضیح مطلب خود را بنویسید البته میتوانید از کلید ترکیبی Alt+Ctrl+F نیز استفاده کنید. برای درج اولین پاورقی در پاراگراف اول مکان نما را بعد از کلمه راه انداز قرار دهید، حال از منوی Insert روی زیر منوی Footnote رفته کلیک نمایید. اکنون Footnote را تیک بزنید. حال کلید Ok را بزنید پس از زدن Ok مکان نما به پایین صفحه انتقال پیدا خواهد کرد و شما میتوانید توضیح پایین صفحه را بنویسید. با زدن ok خود برنامه بطور خودکار عدد یک را کمی بالاتر در محیط متن بعد از کلمه راه انداز قرار داده و همین طور عدد یک پایین صفحه را و از طرفی برا جدا کردن محیط متن و پاورقی خطی رسم کرده است . در کل میتوان گفت شما فقط یک درج پاورقی کردید و توضیح نوشتید اما برنامه دو عدد یک ( یکی در بالای متن و یکی در پایین متن ) درج کرد و خط جداکننده محیط و متن را نیز کشیده است . چنانچه قلم عددهای بالای متن کوچک هستند شما میتوانید سایز آنها را تغییر دهید. زمانی که روی کلمه در درون متن قرار بگیرید توضیح متن پایین صفحه را بشما در Box کوچکی نشان خواهد داد. در صورتیکه بخواهید پاورقی را از بین ببرید کافی است شماره بالای کلمه درون متن را بلوک کرده و کلید Delete را از صفحه کلید بفشارید. در صورتیکه بخواهید خط جداکننده محیط و متن را به وسط یا سمت راست یا چپ صفحه انتقال دهید مراحل زیر را دنبال کنید: 1) صفحه را از منوی View به حالت Normal ببرید. 2) از منوی View زیر منوی Footnots را انتخاب کنید توجه داشته باشید دستور Footnote را از منوی Insert فعال کرده باشید وگرنه این زیر منو برای شما فعال نخواهد بود. 3) زمانی که صفحه به دو قسمت تقسیم شد از Drap Down جعبه Footnote در صورتیکه Footnote را انتخاب کرده باشید و در جعبه Endnote در صورتیکه Endnote را انتخاب کرده باشید گزینه Footnote Separator را انتخاب کنید خط ظاهر شده و شما میتوانید از نوارابزار Formatting با استفاده از کلیدهای Center برای وسط چین کردن Align Right برای راست چین کردن و Align Left برای چپ چین کردن خط استفاده کنید. 4) شما میتوانید از منوی View حال پنجره را به حالت Page Layout ببرید. ● انتها نویس (Endnote) : با انتخاب این گزینه و درج آن ، توضیحات بجای آنکه در پایین صفحه قرار گیرند در انتهای متن یا انتهای هر بخش قرار می گیرند. ▪ شماره (Numbering) : ▪ شماره خودکار (Auto Number) : برنامه بطور خودکار شماره میزند. ▪ علایم (Custom Mart) : در این انتخاب میتوانید بجای استفاده از شماره یا حرف از علایم استفاده کنید ، در اینصورت برنامه برای پاورقی اول یکبار آن علامت را درج کرده و به همین ترتیب ادامه میدهد ؛ با کلیک روی Symbol میتوان علامت مورد نظر را انتخاب کرد. برای اینکه بتوان به دیگر امکانات پاورقی دسترسی پیدا کرده می توان روی گزینه Options کلیک نمود . در این گزینه دو کادر محاوره ای وجود دارد : ▪ همه پاورقی ها (All Footnote) : همانطور که گفته شد پاورقی معمولاً در پایین هر صفحه قرار دارد اما چنانچه خواستید میتوانید محل آن را در زیر متن نیز قرار دهید . معمولاً این انتخاب در کتابها استفاده نمی شود اما اجرای آن در برنامه وجود دارد : 1) در پایین صفحه (Bottom of Page) که این گزینه معمولاً متداول است. 2) در زیر متن (Beneath Text) که معمولاً متداول نیست. ▪ روش شماره گذاری (Number Format) : توسط این گزینه میتوان روش شماره گذاری را تغییر داد. ▪ شروع از (Start at) : معمولاً شروع اولین پاورقی عدد یک می باشد، اما اگرروی ادامه یک کتاب یا پرونده دیگر کار می کنید میتوانید شماره شروع را تغییر دهید. ▪ همه انتها نویس ها (All Endnote) : ▪ محل انتهانویس (Place at) : اگر بخاطر داشته باشید گفته شد محل انتها نویس ها در انتهای پرونده است . اما در صورت لزوم میتوان جای آنها را در انتهای هر بخش نیز تعریف نمود. 1) انتهای هر بخش (End of section) 2) انتهای هر پرونده (End of document) روش شماره گذاری (Number format) : توسط این گزینه میتوان روش شماره گذاری را تغییر داد. شروع از (Start at) : شماره آغازین را تغییر میدهد. شماره گذاری (Numbering) : الف) ادامه دار (Continuous) : انتخاب این گزینه موجب می شود تا شماره توضیحات بصورت مرتب پشت سر هم اعمال شود. ب ) شروع مجدد در هر بخش (Restart each section) : این انتخاب موجب خواهد شد تا پس از شروع هر بخش شماره ها مجدداً از یک آغاز شوند. ▪ تبدیل (Convert) : برای فعال شدن این گزینه ابتدا باید Footnote یا Endnote را انتخاب کرد. اگر یک پرونده را کامل تایپ کنید و در آن از پاورقی استفاده نمایید، به کمک کادر محاوره ای All Footnote و با کلیک روی گزینه Convert میتوان تمام پاورقی ها را به انتها نویس تبدیل کرد. این گزینه در کادر محاوره ای All Endnote نیز وجود دارد و در صورت وجود انتهانویس، همه انتها نویس ها را به پاورقی تبدیل می کند. ▪ جستجو(Find) : توسط این فرمان که در منوی Edit قرار دارد میتوان حروف و کلمات را جستجو کرد و یا میتوان از کلید ترکیبی Ctrl+F استفاده نمود. متنی را تایپ کنید. در قسمتFind از گزینه Find What کلمه ای را که جستجو می کنید تایپ کرده و Enter را بزنید تا اولین کلمه یافت می شود . حال با کلیک روی گزینه Find Next میتوانید به دنبال بقیه کلمه ( مورد نظر ) موجود در متن بگردید. در صورتیکه کلید More را فشار دهید کادر دیگری باز میشود. در این کادر میتوان برای جستجوی متن حساسیت هایی را ایجاد نمود. ▪ محدوده جستجو (Search) : اگر بخواهید در گزینه Find تمامی پرونده را جستجو کنید باید در انتخابها محدوده جستجو ALL باشد ( یعنی جستجو در همه پرونده ) . با انتخاب گزینه Down با باز کردن فهرست رو به پایین میتوان از برنامه خواست تا از محل مکان نما به پایین و با انتخاب گزینه UP از محل مکان نما به بالا را جستجو کرد. ● جایگزینی (Replace) : این زیر منو که در منوی Edit قرار گرفته به شما این امکان را میدهد تا به دنبال کلمه گشته و بتوانید آن را با کلمه دیگری جایگزین نمایید. برای دسترسی به این زیر منو از کلید فوری و ترکیبی Ctrl +H نیز میتوان استفاده نمود. برای انجام این کار کافیست در Find What کلمه مورد نظر را در Replace With کلمه ی جایگزین را وارد کرد. بقیه گزینه ها همان است که در فرمان Find در اختیار داشتید. اما در این پنجره دو گزینه دیگر بنام Replace, Replace All وجود دارد. گزینه Replace تک تک ، کلمه یافته شده را با کلمه جدید جایگزین میکند اما گزینه Replace All هر آنچه را که بیابد جایگزین خواهد کرد. ▪ برو به .....(Go To) : این زیر منو در منوی Edit وجود دارد و از کلید فوری Ctrl+G یا F5 یا دبل کلیک روی سمت چپ سطر وضعیت می توان به این کادر محاوره ای دسترسی پیدا کرد. اگر به شما بگویند در یک پرونده ی فرضاً 200 صفحه ای به صفحه 42 بروید آیا فقط به کمک کلیدهای ویرایشی این کار را انجام میدهید ( یعنی با کلیدهایی مثل Page Down, Page Up ) . این روش ، روش صحیحی نیست ، کافیست کلید فوری این زیر منو را بزنید. این گزینه به شما این امکان را خواهد داد تا به فرامین زیر دسترسی سریعتر داشته باشید. ● استفاده از خطایاب ▪ خطایابی املایی و گرامری هنگام تایپ : علاوه بر کنترل املاء و گرامر کل مدرک در هر بار ، Word میتواند متن را هنگام تایپ نیز کنترل کند. کلماتی که در فرهنگ لغت وجود ندارند، با یک زیر خط موجدار قرمز رنگ و خطاهای گرامری با یک خط سبز رنگ مشخص می شوند. خطاها را می توان همان موقع یا هر زمان دیگری رفع نمود. برای کار کردن با یک کلمه یا عبارتی که با خطایاب خودکار املاء یا گرامر ، زیر خط دار شده است ، روی کلمه یا عبارت ، کلیک راست کنید. منویی ظاهر میشود که شامل پیشنهادات جایگزینی کلمه ( در صورت پیدا شدن ) و چندین فرمان مرتبط است. برای خطاهای املایی ، انتخابهایی بصورت زیر وجود دارد : 1) متنی را تایپ کنید در صورت پیدا شدن زیر خط موج دار قرمز روی کلمه کلیک راست کنید. 2) برای جایگزینی کلمه با یکی از جایگزین های پیشنهادی ، روی کلمه جایگزین کلیک کنید. 3) برای چشم پوشی از تمام موارد مشابه در مدرک ، برروی Ignore All کلیک کنید. 4) برای اضافه کردن کلمه به فرهنگ لغت ، برروی Add کلیک کنید. 5) برای افزودن اشتباه تایپی به لیست ابتدا ، Auto Correct ابتدا را انتخاب کرده و سپس املای جایگزین مناسب را انتخاب کنید. 6) برای شروع یک خطایابی منظم ، روی Spelling کلیک کنید. تمام گزینه هایی که در بالا گفته شد در این کادر وجود دارد. هنگامی که روی یک خطای گرامری کلیک راست می کنید انتخابهای زیر به شما پیشنهاد میشوند : 1) یک جایگزین پیشنهادی برای درج در مدرک ، انتخاب کنید. 2) برای چشم پوشی از خطای موجود ، Ignore Sentence را انتخاب کنید. 3) برای شروع یک خطایابی گرامری منظم ، Grammar را انتخاب کنید. البته میتوانید از کلید ترکیبی F7 یا از نوار ابزار Standard کلید Spelling & Grammer را نیز انتخاب کنید. برای ظاهر کردن کلمات زیر خط دار با خطایابی خودکار املایی و گرامری از منوی Tools زیر منوی Option سپس برگ نشان Spelling & Grammer و گزینه های Check Grammer Spelling as you type, Spelling ، Check Spelling as you type راانتخاب کنید. و اگر مدرکتان شامل کلمات زیرخط داری با خطایابی خودکار املایی و گرامری است و میخواهید زیر خط ها را پنهان سازید، از منوی Tools زیر منوی Option سپس برگ نشان Spelling & Grammer و گزینه های Hide Spelling Errors in This Document,Hide Grammatical Errors in This Document را برگزینید. برای نمایش دوباره زیر خط ها این دو گزینه را از انتخاب خارج کنید. استاد آن لاین

منبع : aftab.ir - آفتاب

ابتدا شما می بایست روش بوت کردن سیستم از طریق Floppy و یا CD-Rom را یاد بگیرید. در هنگام روشن شدن سیستم دکمه DELETE (در بعضی کامپیوتر ها دکمه دیگر) را پایین نگه دارید تا وارد Setup شوید. ● توجه : با Fdisk همه اطلاعات شما پاک می شود! ● نکته : ابتدا شما می بایست روش بوت کردن سیستم از طریق Floppy و یا CD-Rom را یاد بگیرید. در هنگام روشن شدن سیستم دکمه DELETE (در بعضی کامپیوتر ها دکمه دیگر) را پایین نگه دارید تا وارد Setup شوید. دستگاه را به گونه ای تنظیم کنید که اولین وسیله بوت شدن CD-Rom باشد.یعنی وارد قسمت Bios features setup شده و اولین وسیله بوت شدن را CD قرار دهید.سپس روی گزینه Save &Exit setup کلیک کرده و از Setup خارج شوید. در اینجا سوالی مبنی بر (Save to cmos and exit (Y/N از شما پرسیده می شود. کلید Y را فشار دهید دهید تا سیستم دوباره Restart شود. بعد از Restart سیستم سه پیغام زیر ظاهر میشود: CD-ROM Start up menu Boot from hard disk Boot from CD-ROM سپس گزینه 2 را اتنخاب کرده تا سیستم از روی CDبوت شود. بعد از آن پیغام های زیر صادر می گردد: Microsoft Widows98 Start up menu Start Windows98 Setup from CD-Rom Start Computer with CD-Rom supprt Start computer without CD-rom Support View the Help file شما گزینه 2 را انتخاب کنید . پس از چند لحظه جلوی پرامپت درایو (مثلاF:\> )فرمان Fdisk را تایپ و کلید Enter رو بزنید. فورا پیغامی مبنی بر اینکه ظرفیت Hard شمااز 512 بیشتر است ظاهر می شود. کلید Y وسپسEnter رو فشار دهید. سپس صفحه اصلی Fdisk ظاهر می شود. Fdisk option current fixed disk drive:1 choose 1 of the following: 1.creat dos partion or logical dos drive 2.set active partion 3.delet partion or logical dos drive 4.display partion information Enter choice:... این صفحه شامل گزینه هایی جهت انجام اعمال مختلف بر روی دیسک سخت می باشد. ▪ توجه: در پارتیشن بندی و کار با Fdisk با سه اصطلاح بر خورد می کنید که عبارتند از Primery , Extended , logical برخورد می کنید که سیستم عامل از دوتای اولی استفاده می کند. درایو C کامپیوتر همان Primery است و بقیه Extended هستند. در Fdisk ابتدا Primery و بعد Extended ایجاد می کنیم. وبرای حذف پارتیشن ها برعکس ایجاد آنها عمل می کنیم. ▪ توجه : ابتدا در صورت وجود پارتیشن آنها را پاک می کنیم. خوب از این پنجره اصلی گزینه 3 رو انتخاب کنید .سپس پنجره ای ظاهر می شود که از آن گزینه: 3.Delet logical dos drive in the extended dos partion را برمی گزینیم. بعد از این کار صفحهای شامل پیغام های زیر ظاهر می شود: WARNING!Data in deleted logical dos drive will be lost What drive do you want to delete? سپس شما نام آخرین درایو Hard خودتان را وارد کنید وenter را بزنید.سپس EnterVolume ظاهر می شود که شما یاید برچسب درایوتان را وارد کنید یا اگر بر چسبی ندارد Enter را بزنید. (اگه درایو شما برچسب داشته باشه مثلا به جای حرف D برچسب اون مثلا MyDriveظاهر میشه) سپس پیغام زیر ظاهر میشه: [Are you sure?(Y/N)?[Y برای تایید حرف Yرا بزنید و بعد Enter و به همین ترتیب همه درایوهای منطقی(Logical) را پاک کنید.بعد از پاک شدن همه درایوهای منطقی پیغام زیر ظاهر می شود. All logical drive deleted in the extended dos partion سپس چند بار دکمه Esc را بزنید تا وارد صفحه اصلی بشوید. (Fdiskoption) بعد دکمه 3 (Delet partion....) از صفحه بعدی ظاهر شده (Delet extended dos partion)را انتخاب کنید.بعد یک پیغام (Warning.........) ظاهر می شود که باید شما کلید Yرا بزنید بعد Enter. سپس پیغام زیر ظاهر می شود: Exttended dos partion Deleted دکمه Esc را بزنید تا وارد صفحه اصلی بشوید . (Fdisk Option). بعد باز گزینه 3 بعد از صفحه باز شده گزینه 1 را وارد کنید. تا پارتیشن اولیه خذف شود . (Delet primery dos partion). سپس پیغام (Warning data in the deleted primery dos partion will be lost. زیرپیغام : What primery partion do you want to delete?[1] شما کلید Enter رو بزنین.پیغام زیر ظاهر میشه: Enter volume ...?[] در صورت وجود بر چسب آن را تایپ و Enter را بزنید در غیر این صورت Enter را بزنید. پیغام (:Are you sure) که گزینه Yسپس کلید Enter را بزنید. پیغام زیر ظاهر می شود: Primery dos partion deleted دکمه Esc را بزنید تا وارد صفحه اصلی بشوید .حالا پارتیشن های شما حذف شده است. برای ایجاد پارتیشن از صفحه اصلی گزینه 1 یعنی(1.Create dos partion or logical.....) را بزنید. بعد از طی این مراحل صفحه ای با مشخصات زیر حاصل می شود : Creat dos partion or logical dos drive Current fixed disk drive:1 Choose 1 of the following: 1.creat primery dos partion 2.creat extended dos partion 3.creat logical dos drive in extended dos partion Enter choice: سپس کلید 1 راتایپ وenter را بزنید . مدتی صبر کنید تا 100% Completeو Verifying drive integrityتا 100%کامل شود. بعد از آن پیغام زیر ظاهر می شود : Creat primery dos partion Current fixed disk drive:1 Do you wish to use the maximum available.................. Press Esc to return to fdisk options کادر بالا از شما می پرسد که آیا می خواهید تمام دیسک سخت پارتیشن اولیه(Primery)گردد؟شما دکمه N را تایپ کرده وسپس Enter را بزنید . سپس مدتی صبر کنید تا 100%کامل شود ... بعد صفحه زیر ظاهر می شود: Creat primery dos partion Current fixed........... Total disk space is ........mbytes(1mb=..........) Maximum space avalable for partion is....... Enter partion size in mbytes or .......... Press esc ............ صفحه بالا ظرفیت هارد شما را که برای این عمل در دسترس می باشد را اعلام می کند شما باید در این مرحله برای درایو Strart up تان مقداری را در مقیاس مگا بایت وارد کنید (البته درصد هم می - شود). ● توصیه: 1) آنهای که هارد 20 دارند 3000 را بزنند 2) هارد 30 ،4000یا 4500 3) هارد 40 به بالا تا 80،6000 یا 5500 4) هاردهای 20 به پایین به نسبت 2500،2000،1500،1000 بعد از وارد کردن مقدار Enter را زده تا پیغام زیر ظاهر شود : Primery dos partion created سپس Esc را زده تا وارد صفحه اصلی Fdisk بشوید . از صفحه اصلی گزینه ا(Creat dos .........or logical.....) و از صفحه بعدی گزینه 2 (Creat extended dos partion)را زده مدتی صبر کنید تا 100% کامل شود. سپس صفحه زیر ظاهر می شود: Creat extended dos partion Current fixed.......... Partion status type volume label mbytes....... C:1 pri... Total disk space is.......... Enter partion size in mbytes or per......................... No partion defind Press esc............... سپس کلید Enter را بزنید. تا پیغام (Extended........)ظاهر شود. حالا کلید Esc را بزنید تا سیستم به طور اتوماتیک وارد بخش ایجاد درایوهای منطقی شود. مدتی صبر کنید تا 100%تمام شود سپس از صفحه بعدی ظاهر شده عدد دلخواه خودتان به مگابایت را برای درایو D:وارد کنید.مدتی صبر کنید تا100%کامل شود . بعد از این مرحله (یا احیانا Restart system)ماجرا را برای درایو های منطقی دیگر از قبیل E تا Z ادامه بدهید تا جاییکه هارد شما تمام شود. ● توصیه: سعی کنید که حتی الامکان درایو هایتان کم باشد معمولا 4 درایو کافیست بعد از اینکه تمام هارد پارتیشن بندی شد پیغام : All available disk space in the extended dos ........................ ظاهر می شود. حالا دکمه Esc را بزنید تا وارد صفحه اصلی بشوید. از صفحه اصلی گزینه 2(Set active partion )را انتخاب کنید. در صفحه بعدی ظاهر شده کلید 1 را زده و Enter کنید. با عمل فوق درایو C شما به عنوان درایو Start up بوده فعال می شود. سپس پیغام Partion 1 made active ظاهر می شود. بدین تر تیب پارتیشن بندی به اتمام میرسد . ● نکته های قابل توجه : 1) ممکن است در بعضی از سیستم ها در حین عملیات های بالا Restart های متعددی انجام شود. 2) پس از عمل Fdisk حتما توسط دستور a:\format drive را برای همه درایوها انجام دهید تا به FAT 32 تبدیل شوند. 3) از Fdisk زیاد پرهیز کنید زیرا باعث خراب شدن هارد شما می شود. 4) زیاد عجله نکنید!

معمولاً امکان دارد نصب یک نرم افزار با مشکلاتی همراه باشد. هر بسته ی نرم افزاری مانند سیستمی که بر روی آن نصب می شود دارای ویژگی های منحصر به خود بوده و با مابقی بسته ها فرق می کند. اگر چه تولیدکنندگان نرم افزار می توانند بسیاری از مشکلات را حدس زده و از بروز آنها پیشگیری به عمل آورند و یا با گوشزد کردن، شما را از آن مشکلات دور سازند اما در هر صورت آنها قادر به پیش بینی تمام مشکلات نیستند. همچنین فضایی از ابهام درباره ی تمام مراحل نصب وجود دارد و همواره این سوال پیش می آید که در پشت صحنه ی این عمل چه می گذرد که گاهی انجام آن با مشکل و مانع مواجه می شود؟ در پاسخ باید بگوییم که گاهی یک رویداد بسیار جزیی می تواند مسیر نصب را دچار اختلال نماید. البته عمل نصب آنقدرها هم که به نظر می رسد اسرار آمیز نیست. ▪ احتمالاً یک نرم افزار به هنگام نصب، کارهایی مثل موارد زیر را انجام می دهد: - خارج کردن فایل ها از حالت فشردگی - پیکر بندی سیستم برای استفاده از برنامه - بررسی این که آیا شما سخت افزار و فایل هایی که برای استفاده با نرم افزار جدید لازم هستند را دارید یا خیر؟ - جستجوی نسخه های قبلی برنامه ها - ایجاد یک پوشه برای فایل - افزودن میان برها به منوها، منوی Start و میزکار (Desktop) - افزودن ورودی ها به Registry - پرسش از شما برای پیکربندی بهتر برنامه به طور مسلم نصب نرم افزار تنها قرار دادن یک CD- ROM در داخل درایو دیسک گردان نیست بلکه خیلی بیشتر از این یک مرحله را دربر می گیرد. در حقیقت مراحل اصلی نصب یک نرم افزار را می توان شامل سه مرحله ی قبل از نصب، هنگام نصب و بعد از نصب دانست. اگر شما به دقت این مراحل را زیر نظر داشته باشید می توانید از بوجود آمدن بسیاری از مشکلات که به طور ناگهانی ظاهر می شوند جلوگیری به عمل آورید. ● قبل از نصب قبل از نصب نرم افزار جدید، باید مطمین شوید آیا سیستم در وضعیت مناسبی قرار دارد یا خیر. همچنین درباره ی چیزی که نصب می کنید و یا نحوه ی نصب، آن آگاهی های لازم را بدست آورید. ▪ سیستم: پس از این که یک نرم افزار تولید شد، تولید کنندگان آن را تست می کنند. اگر شما وضعیت سیستم را به وضعیتی که یک نرم افزار هنگام تست شدن داشته است نزدیک کنید در آن صورت هنگام نصب به مشکلات کمتری برخورد خواهید کرد. برای ایجاد چنین وضعیتی چند روش مختلف وجود دارد؛ ابتدا کارتان را با اجرای ساده ی برنامه های نگهداری کننده ی ویندوز (مانند Scandisk،Disk Defragmenter و یا برنامه های کمکی شخص سوم (Thirdparty Utilities) شروع کنید. این برنامه ها می توانند هر مشکل جزیی که با ورود و معرفی یک نرم افزار جدید پدید می آید را بر طرف نمایند. کار بعدی که باید انجام دهید راه اندازی مجدد ویندوز برای پاک کردن حافظه ی فعال یا فر ار است. این کار به شما کمک می کند که برای نصب حافظه ی بیشتری در اختیار داشته باشید. اگر فضای کافی برای ذخیره ی برنامه نداشته باشید در آن صورت پیام خطا دریافت خواهید کرد. چرا که برنامه های نصب هنگام اجرا و کپی فایل ها، فضای بیشتری استفاده می کنند تا بدین ترتیب بتوانند فضای بیشتری نسبت به آنچه که گفته می شود برنامه نیاز دارد بر روی درایو داشته باشند. همچنین مطمین شوید که هنگام نصب یک نرم افزار هیچ برنامه ی دیگری در حال اجرا نیست. اگر چه بستن بعضی از برنامه های کاربردی مانند مرورگرهای وب و واژه پرداز ها امری بدیهی است اما شما حتی باید برنامه هایی مثل محافظ صفحه نمایش و یا برنامه های حفاظت درمقابل ویروس را نیز ببندید چرا که این برنامه ها می توانند در حین انجام عمل نصب ظاهر شده و باعث مداخله در آن شوند (یعنی به فعالیت نصب مشکوک شده و سعی کنند که آن را متوقف سازند.) همچنین اگر هنگام نصب، برنامه ای در حال اجرا باشد ممکن است آن برنامه فایل هایی را استفاده کند که برنامه ی نصب برای جایگزینی و یا به روز کردن، به آنها نیاز داشته باشد. در این حالت برنامه ی نصب نمی تواند به آن فایل ها دسترسی پیدا کند و در نتیجه عمل نصب را ناتمام گذاشته و یا قبل از این که کامل شود آن را به پایان می رساند. هنگامی که تصمیم دارید برنامه های درحال اجرا را ببندید باید تمام فعالیت های موجود در پس زمینه و پیش زمینه را مورد توجه قرار دهید. اول از همه باید هر برنامه ای که در قسمت System Tray (این بخش در پایین صفحه ی مانیتور است) در حال اجرا است را ببندید. برای این منظور بر روی آیکون برنامه ها رفته و آنها را راست کلیک کنید و سپس گزینه ی خروج از برنامه را انتخاب نمایید. بعد از این کار کلیدهای ALT, CTRL و Delete را فشار دهید تا پنجره ی مدیر کار ویندوز (Windows Task Manager) فعال شود. در این پنجره تمام وظایف موجود (غیر از آنهایی را که برای Explorer و System Tray هستند)، غیر فعال نمایید. شاید در مورد برنامه هایی که بسته اید نگران راه اندازی دستی آنها بعد از اتمام نصب باشید. اما نگران راه اندازی مجدد این برنامه ها نباشید چون اغلب بعد از نصب از شما درباره ی راه اندازی مجدد ویندوز سوال خواهد شد. گذشته از این لازم است که قبل از نصب یک نرم افزار، دیسک های نصب سیستم و تمام نرم افزارهای دیگر را به طور سازمان یافته آماده کنید تا اگر در اثر یک اتفاق به مشکل بزرگی برخورد کردید بتوانید با استفاده از آنها به بازسازی سیستم تان بپردازید. همچنین سفارش می شود که با نحوه ی راه اندازی کامپیوتر در حالت مطمین (Safe Mode) نیز آشنا شوید. Safe Mode حالت بخصوصی از راه اندازی است که به سیستم اجازه می دهد هنگامی که مشکل پیکر بندی شبکه و یا سخت افزار وجود دارد با حداقل پشتیبانی از جانب سخت افزار فعال شود. علاوه بر آشنایی با راه اندازی در حالت مطمین، به دیسک راه انداز نیز نیاز دارید تا در صورت بروز مشکل از آن استفاده کنید. برای راه اندازی ویندوز 98 در حالت مطمین ابتدا دکمه ی Reset را فشار دهید تا کامپیوتر راه اندازی شود و زمانی که پیغام Starting Windows 98 (شروع ویندوز98) ظاهر شد کلید F8 را فشار دهید. به عنوان آخرین کار بد نیست که از فایل های مهم، Registry و هر چیز دیگری که برای شما اهمیت حیاتی دارد یک پشتیبان تهیه کنید. فراموش نکنید که تهیه ی پشتیبان بعد از اتمام یک روزکاری باید برایتان به صورت عادت در آید. ● مستندات و تحقیق دانستن این که چه کاری می خواهید انجام دهید، کلید موفقیت شما در نصب یک نرم افزار است. سعی کنید در مورد نرم افزاری که نصب می شود اطلاعاتی مانند این که چه کاری انجام می دهد، چگونه کار می کند و چه کاری قرار است برای کامپیوتر شما انجام دهد را داشته باشید. اگر چه پرداختن به چنین مستنداتی که همراه یک نرم افزار وجود دارد شاید به نظر اتلاف وقت باشد اما وقتی که در حال نصب هستید و دچار معضل می شوید چنین اطلاعاتی باعث صرفه جویی در وقت تان می شوند. شرکت های خوب نرم افزاری این گونه مستندات لازم را در محصول ارایه شده مانند آخرین نسخه ی بسیاری از محصولات شناخته شده ای که اکنون در بازار موجود می باشند ثبت می کنند. حتی اگر شما وقت مطالعه کردن تمام مستندات را نداشته باشید حداقل باید یک نگاه سریع به فایل Readme که همراه اکثر نصب کننده ها وجود دارد، بیاندازید. این فایل شامل بعضی از اطلاعات مهمی است که برای انجام موفقیت آمیز عمل نصب یک برنامه به آنها نیاز دارید. مانند یکسری اطلاعات عمومی درباره ی نصب و نیز این که آیا نرم افزارمورد نظر با نسخه های اخیر سایر برنامه ها مغایرت و تداخل دارد یا خیر؟ همچنین بد نیست که شماره ردیف و سایر اطلاعات مرتبط به آن را دم دست نگه دارید. پایگاه وب یک شرکت نرم افزاری هم می تواند منبع اطلاعاتی مفیدی باشد چرا که اطلاعات آن همواره به روز است. به این ترتیب می توان بررسی کرد که آیا قبل از نصب یک برنامه آن نرم افزار نیاز به سرهم بندی و یا اصلاح دارد یا خیر. علاوه بر اینها پایگاه های وب معمولاً مستندات بیشتری را نسبت به آن چه که همراه نرم افزار وجود دارد دارا می باشند. در این پایگاه ها شما می توانید بخش هایی مانند پرسش و پاسخ های کوتاه را نیز بینید و اگر مشکلی مشابه آنچه که در بخش پرسش و پاسخ مطرح شده است داشته باشید می توانید به آسانی پاسخ سوال خود را دریافت نمایید. توصیه می شود قبل از این که نرم افزاری را تهیه و نصب نمایید، درباره ی شرکت تولیدکننده ی آن کمی تحقیق کرده و تا آنجا که می توانید اطلاعات لازم را جمع آوری نمایید. چرا که Freewareها (نرم افزارهای رایگان) و Sharewareها (نرم افزارهایی با حقوق انحصاری که بر اساس آزمایش قبل از خرید توزیع می شوند) همواره دارای آن کیفیت بالایی که توسط فروشنده های تجاری نرم افزار، آزمایش شده اند نیستند. این بدان معنا نیست که از این نرم افزارها استفاده نکنید بلکه منظور این است که دقت کنید. همچنین در مورد استفاده از نسخه های Beta نیز توجه لازم را بکار برید و سعی کنید از نرم افزاری استفاده کنید که افراد و یا پایگاه های دیگر استفاده از آن را به شما توصیه کرده اند. ● نصب حالا نوبت نصب است، اما چگونه این کار باید انجام پذیرد. یکی از راه ها استفاده از ابزاری است بنامAdd/Remove Program که در ویندوز 98 تعبیه شده است. برای باز کردن این برنامه منوی Start و به دنبال آن گزینه های Settings و Control Panel را کلیک کنید.در داخل پنجره ی Control Panel آیکون Add/Remove Programs را کلیک نمایید. از طریق کادر تبادلی Add/Remove Programs Properties می توانید برنامه ای که بر روی CD، دیسکت و یا درایو دیسک سخت دارید را نصب نمایید. برای این منظور گزینه ی Install/Uninstall را در پنجره ی مذکور کلیک کرده و سپس در داخل پنجره ای که ظاهر می شود دکمه ی Install را کلیک نمایید. البته اگر بخواهید برنامه ی مورد نظرتان را از طریق CD نصب ویندوز، نصب کنید در آن صورت در کادر تبادلی Add/Remove Programs Properties باید گزینه ی Windows Setup را کلیک نمایید. هنگام نصب یک برنامه ی کاربردی وقتی از کادر تبادلیAdd/Remove Programs Properties استفاده می کنید ویندوز برنامه را به لیست برنامه های کاربردی که در قسمت Install/Uninstall وجود دارند می افزاید. همچنین اگر یکی از این برنامه ها را برجسته کنید به آسانی می توانید با کلیک کردن دکمه ی Add/Remove آن را حذف نمایید. (البته برای حذف برنامه ها بهتر است از برنامه ای مانند Clean Sweep استفاده کنید.) امروزه بیشتر برنامه های کاربردی همراه با برنامه های نصب وارد بازار می شوند یعنی این که دیگر نیازی به استفاده از قسمت Add/Remove Programs نمی باشد. در این گونه برنامه ها کافی است برنامه ی نصب را دوبار کلیک کنید (که احتمالاً آنها را به صورت فایل های اجرایی Setup.exe یا Install.exe مشاهده خواهید کرد) و یا این که آیکون برنامه ی اصلی، آن را فعال می کند. اگر هیچ نصب کننده ای نداشتید (که البته به ندرت چنین اتفاقی می افتد) ابتدا اطمینان حاصل کنید که تمام قسمت های فایل در یک پوشه قرار دارد. سپس به دنبال یک فایل اجرایی با پسوند فایلی .EXE و یا .COM و یا فایلی که دارای نام برنامه ی نصب شونده باشند بگردید. پس از یافتن فایل اجرایی و یا فایلی که نام برنامه ی شما را داراست، آن را اجرا کنید. ● انواع نصب در بعضی از انواع نصب خصوصاً اگر شما در حال نصب یک برنامه ی حجیم باشید احتمالاً شانس انجام یک نصب سفارشی را خواهید داشت که به شما اجازه می دهد ویژگی های مورد علاقه اتان را در برنامه بگنجانید. به این ترتیب می توانید اندازه ی برنامه را خودتان تعیین کنید. در ارتباط با بسیاری از شرکت ها که نسخه های جدیدی از برنامه ها را به بازار ارایه می دهند و بیشتر تاکیدشان بر روی حجم برنامه است؛ استفاده از روش نصب سفارشی یعنی ممانعت از نصب ویژگی هایی که نمی خواهید، می تواند باعث ذخیره فضا بر روی درایو شود. البته فضا نمی تواند تنها علت انتخاب روش نصب سفارشی باشد. در مورد بسته های مربوط به برنامه های کمکی شما می توانید ویژگی های کنترل کننده که به اسم عملکرد پیشرفته بر روی عملکرد اصلی سیستم صدمه وارد می سازند را نصب نکنید. حتی اگر پردازنده اتان سرعت لازم برای اختصاص دادن به چنین ویژگی هایی را داشته باشد با این وجود هنگام استفاده از آنها کاهش سرعت را در عملکرد برنامه مورد نظر به وضوح مشاهده خواهید کرد. بعضی از قطعات نرم افزاری خصوصاً آنهایی که در شبکه استفاده می شوند و نیز برخی از نرم افزارهای اینترنت می توانند باعث آسیب پذیری سیستم شما شوند بویژه اگر با آنها آشنایی نداشته باشید و یا نحوه ی پیکر بندی اشان را ندانید. برای نمونه می توان به ایرادی که اوایل امسال در برنامه ی Index Server محصول شرکت میکروسافت بوجود آمد اشاره کرد. این برنامه در ویندوز 2000 تعبیه شده و همچون یک برنامه ی افزودنی بر روی Windows NT 4.0 عمل می کند. اشکال مذکور باعث شد که به برخی از مشاغل، آسیب های تجاری زیادی وارد شود البته بسیاری هم این برنامه را نصب کردند وهیچ مشکلی در ارتباط با آن نداشتند. در اکثر موارد وقتی در حین انجام عمل نصب سفارشی، برخی از ویژگی ها را انتخاب نمی کنید احتمالاً پس از انجام نصب وقتی از یک بخش نرم افزار استفاده می کنید بین ویژگی های آن قسمت فاصله و اختلاف آشکاری را مشاهده می نمایید. بعضی از بسته های نرم افزاری مانند Microsoft Office 2000 به شما اجازه می دهند قبل از نصب به انتخاب قسمت هایی که نیاز دارید بپردازید در حالی که بیشتر نرم افزارهای دیگر در حین نصب از شما می خواهند ویژگی هایی که مورد نظرتان است را انتخاب کنید. قبل از استفاده از روش نصب سفارشی نقاط قوت و ضعف آن را سبک و سنگین کنید و درباره ی آن چه می خواهید انجام دهید به یک بینش و درک صحیح برسید. ● دیگر مسایل مربوط به نصب از جمله وضعیت های دیگری که هنگام انجام نصب ممکن است پدید آید می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1) رونویسی: بیشتر نرم افزارها قادرند تشخیص بدهند که آیا نسخه ی قبلی این نرم افزار قبلاً نصب شده یا خیر. در صورتی که نسخه ی قبلی آن نرم افزار را داشته باشید از شما می پرسد که آیا می خواهید نسخه ی قبلی را به روز کنید و یا قصد دارید نرم افزار فعلی را در مکانی که نسخه ی قبلی است رونویسی نمایید. معمولاً رونویسی روشی است که برای نصب توصیه می شود. برخی از نرم افزارها که با نسخه های قدیمی اشان تداخل دارند زمان نصب به طور خودکار بر روی نسخه ی قدیمی نصب می شوند. 2) مکانی که برنامه در آن نصب می شود: هنگام نصب یک برنامه شما معمولاً این امکان را دارید که مکان آن را تعیین کنید. پس از نصب برنامه تغییر مکان آن کار چندان آسانی نیست. بنابراین سعی کنید مکان نصب برنامه را با دقت انتخاب کنید. (اگر برایتان امکان دارد عمل نصب را در پوشه ی Programs درایو اصلی تان انجام دهید. به این ترتیب بعدها جای آن را راحت تر می توانید پیدا کنید.) برای جابجایی یک برنامه احتمالاً مجبورید آن را حذف و سپس مجدداً در جای دیگری نصب کنید. همچنین همواره سعی کنید برنامه را تحت مسیری نصب نمایید که بعدها شناسایی و تشخیص آن برایتان آسان باشد. اکثر نصب کننده ها هنگام نصب از شما می خواهند که خودتان مسیر را تعیین کنید. 3) ثبت نرم افزار: بسیاری از برنامه های کاربردی به شما اجازه می دهند که در انتهای عمل نصب به ثبت نرم افزار بپردازید. قطعاً چنین عملی را باید انجام دهید. ثبت محصول به توزیع کنندگان نرم افزار این امکان را می دهد که از نظر ارتباطی و جمعیت شناختی اطلاعاتی را به دست آورند که به آنها در عرضه ی محصول بهتر، کمک می کند. این عمل همچنین به آنها این توانایی را می دهد که شما را از نسخه های به روز شده و یا سایر مسایل مربوط به آن محصول با خبر کنند. ● DLLها اگر شما از ویندوز استفاده می کنید احتمالاً در ارتباط با فایل های DLL مشکلاتی را داشته اید. DLLها برنامه های کوتاهی هستند که برنامه های کاربردی آنها را برای انجام برخی اعمال بکار می گیرند. از این روتین ها در ویندوز استفاده ی گسترده ای می شود. در اصل این برنامه ها بدون این که حافظه ای را مصرف کنند می توانند در انجام یک عملکرد اساسی به چندین برنامه ی کاربردی کمک کنند. هنگام نصب یک برنامه ی کاربردی، نصب کننده بررسی می کند تا ببیند آیا تمام فایل های DLL مورد نیاز موجود هستند یا خیر؟ اگر حتی یکی از فایل های DLL مورد نیاز موجود نباشد، نصب کننده آن را نصب خواهد کرد. سیاست اعتباری شرکت میکروسافت در برنامه ی ویندوز این گونه اقتضاء می کند که نصب کننده زمان نصب اگر بخواهد یک فایل قدیمی را جایگزین یک فایل جدید کند باید در این مورد از کاربر سوال کند. اما در مورد جایگزینی یک فایل جدید بر روی یک فایل قدیمی چنین موردی وجود ندارد. DLLهای منفردی که تغییر کرده اند، به روز شده و یا توسعه یافته اند می توانند باعث بروز مشکل شوند. اگر پس از نصب یک برنامه در ارتباط با برخی از برنامه های کاربردی خاص مشکلی برایتان پیش آمد احتمالاً دچار مشکل تداخل DLL شده اید. منظور از تداخل DLL استفاده ی دو برنامه ی کاربردی از یک DLL است در حالی که تنها یکی از این برنامه ها با آن DLL بخصوص سازگار می باشد و برنامه ی دیگر با DLL استفاده شده سازگاری ندارد یعنی DLL مذکور برای آن برنامه بسیار جدید و یا بسیار قدیمی است. برای جلوگیری از تداخل DLL باید وقتی که نصب کننده از شما می خواهد که یک DLL جدید را جایگزین یک DLL قدیمی کنید، از این عمل امتناع ورزیده و ببینید آیا برنامه ی جدید با DLL قبلی خوب عمل می کند یا خیر. شما می توانید نام محصول و نام فایل را در این پایگاه داده ها جستجو کرده و درباره ی فایل های DLL اطلاعات بیشتری را به دست آورید. اگر دچار مشکل DLL شدید (این مشکل خود را معمولاً با پیغام های خطایی چون Procedure Entry Point Not Found، Invalid Page Fault In Module Filename و Missing Or Corrupt نشان می دهد) موارد زیر را برای تصحیح آن بکار بندید: 1) هر دو کپی از DLL را بر روی درایو دیسک سخت تان نگه داشته و هر یک را - با توجه به این که هر برنامه ی کاربردی در کدام قسمت به دنبال آنها می گردد- در پوشه ی جداگانه ای قرار دهید. 2) در صورتی که لازم باشد برای تغییر نسخه های DLL ، یک فایل دسته ای بنویسید. 3) برنامه ای را که برای شما از اهمیت بیشتری برخوردار است، انتخاب کرده و از بقیه ی برنامه های غیر ضروری استفاده نکنید. ● بعد از نصب اگر چه بررسی و حل مشکلات چه قبل و چه بعد نصب می تواند از بروز مشکلات بزرگ جلوگیری کند. اما شما باید بعد از نصب کارهای زیر را نیز انجام دهید. اول از همه PC خود را مجدداً راه اندازی کنید. در بسیاری موارد نرم افزار از شما می خواهد که این را انجام دهید. اما اگر چنین درخواستی هم نشد باز باید این کار را انجام دهید. همانطور که می دانید پس از راه اندازی مجدد اگر بخواهید با برنامه هایی که بسته بودید کار کنید، باید مجدداً آنها را باز کنید. همچنین راه اندازی مجدد باعث می شود کدهای نصبی سرگردان از سیستم بیرون رانده شوند. پس از راه اندازی مجدد مطمین شوید که آیا نرم افزار ضدویروستان هم راه اندازی شده یا نه؟ شما می توانید با مراجعات مداوم به پایگاه وب نرم افزاری که نصب می کنید در خصوص سرهم بندی ها، نسخه های جدید و برنامه های افزودنی تازه ای که در ارتباط با محصول موردنظر به اطلاعات تازه ای دسترسی پیدا کنید. همچنین اجازه دهید که شرکت تولید کننده از نظرات شما مطلع گردد و اگر پیشنهادی دارید حتماً آن را به شرکت تولید کننده ارایه دهید. مطمیناً شرکت های خوب به این بازخوردها توجه کرده و از آنها برای ایجاد یک محصول بهتر، کمک می گیرند.

برای بسیاری از مردم جهان، کامپیوتر هنوز یک معماست. آغاز این معما از همان روزهای اولیه بوجود آمدن این پدیده شروع می شود. زمانی که تنها عده ای حرفه ای آن را می فهمیدند و شاید نمی خواستند دامنه ی این دانشِ اختصاصی فراتر رفته و کاربران بیشتری را در بر بگیرد. اما در هر صورت در طی این 20 سال اخیر سازندگان نرم افزار و سخت افزار، تمام تلاش شان این بوده که با استفاده از پیام های خطا، رابط های نرم افزاریِ بیشتر و حتی با برچسب زدن بر روی سیم هایی که وارد کامپیوتر می شوند، آن را برای کاربرانِ عادی قابل فهم تر سازند. با وجود همه ی تلاش هایی که برای فهم بهتر کامپیوتر صورت گرفته، اما هنوز قسمت هایی وجود دارند که بسیار تخصصی بوده و تنها افراد حرفه ای به آن وارد هستند و در اصل چون اطلاعات کاربران عادی در مورد این بخش ها بسیار کم است، حرف و حدیث های موجود در حول و حوش آنها نیز بیش از سایر قسمت ها می باشد. در این مقاله سعی می کنیم به برخی از تصورات موجود درباره ی سخت افزارها، نرم افزارها و اینترنت اشاره کرده و سوالات تردیدآمیزی را که در این خصوص وجود دارند، پاسخ دهیم. درستی یا نادرستی مطالبی که در مورد کامپیوتر شنیده اید می تواند در استفاده ی بهتر از آن شما را کمک کند. در ضمن توصیه می کنیم هر چیز واهمه انگیزی را که درباره ی کامپیوتر می شنوید، باور نکرده و همواره با افزایش سطح علمی و آگاهی اتان خود را برای مقابله با هر شایعه ای آماده کنید. ● شایعات سخت افزاری ▪ آیا برای این که کامپیوتر دیرتر خراب شود باید آن را در تمام مدت روز روشن نگه داشت؟ اگرچه چنین تصوری در ابتدا مضحک به نظر می رسد اما بسیاری از کاربران چنین روشی را دنبال می کنند و در تمام مدت استفاده از کامپیوتر آن را روشن می گذارند بدون توجه به این موضوع که تمام اجزای داخل کامپیوتر الکتریسته مصرف می کنند. برای مثال یک مانیتور معمولی در هر ساعت 130 وات برق مصرف می کند. اگر این مانیتور 10 ساعت روشن بماند در طول 250روز چیزی حدود 325 کیلووات برق مصرف خواهد کرد. بسیاری فکر می کنند روشن و خاموش کردن کامپیوتر از عمر آن می کاهد، در صورتی که چنین نیست. برای مثال درایو دیسک سخت را در نظر بگیرید. اکثر مردم فکر می کنند اگر سیستمی زیاد راه اندازی شود، درایو دیسک سخت آن خراب می شود. در صورتی که این تصور غلطی است. آقای Richard Van Dyke رییس بخش مهندسی شرکت Maxtor در این باره چنین می گوید: «اکثر شرکت هایی که درایودیسک سخت تولید می کنند پس از هر سری تولید، نمونه هایی از درایو را آزمایش کرده و چیزی حدود هزار بار آن را روشن و خاموش می کنند. نتایج این آزمایش ها نشان می دهند که یکی دوبار خاموش کردن سیستم در طول روز هیچ ضرری برای آن نخواهد داشت. پس روشن نگه داشتن کامپیوتر در طولِ روز باعث مصرف زیاد جریان الکتریسته شده و هیچ سود دیگری ندارد». ▪ آیا ارزانتر و آسانتر نیست که اجزای یک کامپیوتر را جداجدا خریداری کرده و سپس خودمان آن را سر هم کنیم؟ این کار چندان هم آسان نیست. برای انجام چنین عملی، شما به اطلاعاتی درباره ی روابط موجود بین اجزای سخت افزاری کامپیوتر نیاز دارید. یعنی شما باید بدانید که کدام یک از اجزا داخلی با یکدیگر سازگارند. برای مثال در یک برد اصلی، شیاری برای قرار گرفتن CPU وجود دارد که می تواند از نوع Slot1 , Socket7 و Socket 370 باشد. اگر شما ندانید که هر یک از این شیارها چه ویژگی هایی دارند به این ترتیب در انتخاب یک CPU که بتواند با برد اصلی اتان سازگاری داشته و کار کند دچار مشکل خواهید شد. علاوه بر این، سر هم کردن یک کامپیوتر به مهارت فنی زیادی نیاز دارد. چرا که شما مجبور خواهید بود در یک جای تنگ با یک سری پیچ و اتصال سازِ(Jumper) ریز، کار کنید. همچنین لازم است که کاملاً به مهارت خود اعتماد داشته باشید. چون وقتی می خواهید بعضی از اجزا را جاگذاری کنید باید بدانید که چه مقدار باید آن را فشار دهید تا آن قسمت نشکند. از طرفی هزینه سرهم کردن یک کامپیوتر معمولا "بیشتر از خریداری یک سیستم بسته شده است. چون شما اجزا را به صورت تک تک خریداری می کنید و خرید انبوه ندارید نمی توانید از تخفیف لازم برخوردار شوید. اما شرکت هایی که کارشان سرهم کردن کامپیوتر و فروش آن است می توانند از کارخانجات تولید کننده تخفیف گرفته و در نتیجه کامپیوتر هایشان ارزانتر تمام می شود. شما برای سرهم کردن یک کامپیوتر لازم است که اجزایی مانند درایودیسک سخت،دیسک درایو، حافظه، پردازشگر، مانیتور، سیستم عامل، صفحه کلید، ما وس، برد اصلی، درایودیسکت، مودم، Case و سایر اجزای دیگر را خریداری کنید. یک چنین کامپیوتری برای شما گران تمام می شود. یک کامپیوتر آماده و خوب با مارکی شناخته شده چیزی حدود 000/650 تومان است در حالی که هزینه بکار رفته در یک کامپیوتر سرهم بندی شده، حدوداً 3 برابر می شود. البته سرهم کردن یک کامپیوتر و تهیه ی اجزای داخلی آن توسط خودتان فوایدی نیز دارد؛ از جمله این که دقیقاً چیزی را که می خواهید، می خرید گرچه بعضی از شرکت ها نیز وجود دارند که به شما اجازه می هند کامپیوتر دلخواه تان را خودتان سفارش دهید. در میان این شرکت ها می توان به Gateway و Dell اشاره کرد. برای تهیه کامپیوتر از این شرکت ها فقط کافی است که مدل و نوع هر جزء تان را تعیین کنید، پس از یک هفته کامپیوتر دلخواهتان سر هم بندی شده به شما تحویل داده می شود. ▪ آیا می توان با دستکاری کردن CPU سرعت آن را افزایش داد؟ برخی تصورمی کنند که با زیاد کردن سرعت یک CPU می توانند بدون پرداخت مبلغی سرعت پردازش داده ها را افزایش دهند، غافل از این که این عمل بیشتر می تواند موجب بد کار کردن سیستم گردد. منظور از افزایش سرعتCPU، دستکاری کردن آن به نحوی است که سرعت آن بیشتر از سرعت اعلام شده توسط کارخانه ی تولیدکننده گردد. برای مثال با تنظیم مجدد اتصال سازهای (Jumpers) موجود بر روی یک پردازشگر Mhz700 مدل Athlon می توان سرعت آن را به Mhz800 رساند و علت این که می توان با تنظیم اتصال سازها سرعت را کمی افزایش داد این است که تولیدکنندگان پردازشگر معمولاً سرعتی کمتر از سرعت نهایی یک تراشه را برای آن اعلام می کنند. در اصل از نظر فنی هیچ مشکلی در ارتباط با افزایش سرعت پردازشگر نباید رخ دهد و البته افراد حرفه ای و وارد می توانند این کار را انجام دهند. اما اگر شما به عنوان یک کاربر معمولی بخواهید چنین کاری بکنید در حقیقت سیستم خود را در معرض خطر قرار داده و امکان دارد آن را دچار مشکلات فنی بیشماری نمایید. همچنین با این عمل پردازشگرتان گارانتی خود را نیز از دست می دهد و در پایان شما به خاطر کمی افزایش سرعت با پردازشگری مواجه خواهید بود که کار نمی کند و راهی برای تعمیر آن هم وجود ندارد. از افزایش سرعت یک پردازشگر استفاده های ناجور نیز به عمل می آید از جمله این که برخی سرعت یک پردازشگر را افزایش داده و آن را به عنوان یک پردازشگر سرعت بالا به فروش می رسانند که البته این امر غیر قانونی است. برای اطمینان از این که پردازشگرتان به آن دسته از CPU هایی که سرعتشان را دستکاری کرده اند تعلق نداشته باشد بهترین کار خرید سخت افزار از فروشگاه های مجاز و معتبر است. گفته می شود که اگر مقدار RAM از یک حد معینی بیشتر شود، عملکرد ویندوز دچار مشکل می گردد. ▪ آیا چنین چیزی صحت دارد؟ این موضوع به سال 1374 بر می گردد. زمانی که شرکت Microsoft ویندوز 95 را به بازار ارایه کرد و شرکت Intel هم دو نوع مجموعه تراشه(Chipsets) را تولید نمود. این مجموعه تراشه ها عبارت بودند از 430TX و 430VX . این مجموعه تراشه ها محصولات خوبی بودند و پردازشگرهای Pentium را پشتیبانی می کردند، اما نقطه ضعف هایی نیز داشتند. یکی از این نقاط ضعف این بود که حافظه ی L2مرتبط با این مجموعه تراشه ها تنها قادر به شناسایی MB 64 اول از حافظه ی سیستم بود. بسیاری از کاربران با شنیدن این موضوع اشتباهاً این نتیجه گیری را کردند که «عملکرد ویندوز هنگامی که حافظه از حد معینی بیشتر شود دچار اختلال می گردد». در حالی که چنین نتیجه گیری اصلاً درست نبود. چون تنها حافظه ی L2 با این مشکل روبرو بود و سایر اجزای سیستم چنین مشکلی نداشتند. در حقیقت چنین سیستم هایی نیز مانند سایر سیستم ها قادرند همانقدر از حافظه که سیستم عامل شان می تواند پشتیبانی کند را دارا باشند. برای مثال ویندوز x9 می تواند GB2 از RAM را پشتیبانی کند. البته وقتی حافظه ی L2 به بازیابی داده ها از MB64 اول می پردازد، سرعت آن خیلی بیشتر از زمانی است که پردازشگر اطلاعات را از حافظه ای که بعد از MB64 اول قرار دارد بازیابی می کند. در هر صورت سرعت بازیابی اطلاعات توسط حافظه ی L2 و پردازشگر از سرعت دستیابی اطلاعات از طریق حافظه ی مجازی بیشتر می باشد. سیستم از حافظه ی مجازی وقتی استفاده می کند که خارج از حافظه ی اصلی اجرا شود. برای پردازشگر دستیابی به حافظه ی مجازی که بر روی درایو دیسک سخت قرار دارد، زمان بیشتری می برد تا دستیابی به حافظه ی موجود بر روی برد اصلی می توان با افزایش مقدار حافظه از اتکا پردازشگر به حافظه ی مجازی کاست. البته محدودیت حافظه ی MB64 شامل سیستم های امروزی نمی شود. اما در هر صورت همواره بهترین کار برای شما نصب حافظه به اندازه ای است که برنامه های کاربردیتان به آن نیاز دارند. این مقدار حافظه برای کاربران مختلف فرق می کند و معمولاً از MB32 تا MB128 می باشد. ▪ آیا ویروس می تواند باعث خرابی درایو دیسک سخت شود؟ شما می دانید که ویروس ها می توانند موجب حذف و خرابی فایل های ذخیره شده بر روی درایو دیسک سخت شده و حتی ساختار سازمان یافته ی آن را تغییر دهند و به این ترتیب دسترسی به داده ها را دچار اختلال نمایند. اما آیا واقعاً می توانند از نظر فیزیکی باعث خرابی درایو دیسک سخت شوند؟ چنین چیزی خیلی بعید به نظر می رسد؛ در حقیقت تاکنون که این اتفاق نیافتاده است. حتی اگر ویروسی موجب شود که درایو دیسک سخت بر روی یک بخش (سکتور) بارها بنویسد، چنین به نظر می رسد که شاید این بخش دچار خرابی شود اما این احتمال بسیار غیر ممکن می باشد. چرا که درایوهای دیسک سخت به گونه ای طراحی شده اند که می توان میلیون ها بار بر روی آنها نوشت. مهمترین چیزی که در مورد ویروس ها باید به خاطر داشت این است که آنها به داده ها حمله می کنند و با سخت افزار کاری ندارند. حتی وقتی که ویروسی به درایو دیسک سخت حمله کرده وساختار منظم آن را مختل می نماید و یا تنظیمات اصلی سیستم عامل را تغییر داده به نحوی که دیگر نمی توان به داده ها دسترسی پیدا کرد و یا کامپیوتر را راه اندازی نمود، باز هم این نرم افزار است که مورد هجوم و حمله واقع شده است. نه سخت افزار. برای مقابله با ویروس ها تنها راه حل، استفاده از نرم افزار ضد ویروس مناسب با ویروس وارد شده می باشد. ▪ هر چند وقت یکبار باید برنامه های کمکی که برای نگهداری از دیسک هستند مانند Def-ragmenter را اجرا کرد؟ اگر شما به طور مرتب برنامه هایی مانند Scandisk و Disk Defragmenter را اجرا می کنید دلیلی ندارد که برای آن برنامه ریزی کنید و در ضمن دفعات اجرای چنین برنامه هایی به میزان و نحوه ی استفاده از کامپیوتر بستگی دارد. برای روشن تر شدن مطلب، یک ماشین را در نظر بگیرید؛ اگر شما فقط در سطح شهر رانندگی می کنید و دایماً مجبورید ماشین را روشن و خاموش کرده و یا ترمز کنید در آن صورت بعد از هر 2500 مایلی که رانندگی کردید باید به تعویض روغن و فیلتر ماشین اقدام نمایید. اما اگر بیشتر در بزرگراه رانندگی می کنید و مدت رانندگی تان نیز طولانی است در آن صورت بعد از هر 3500 یا 4000 مایل باید روغن و فیلتر را تعوض کنید. نگهداری از کامپیوتر نیز به همین نحو است. اگر شما از کامپیوترتان زیاد کار می کشید یعنی مکررا "به نصب و یا حذف برنامه های کاربردی و یا گرفتن و بارگذاری کردن تعداد زیادی فایل از اینترنت می پردازید در آن صورت باید برای نگهداری از درایو دیسک سخت برنامه ای نیز داشته باشید. اما اگر از کامپیوترتان تنها برای یکسری امور جزیی مانند بررسی پیغام های e-mail و یا آگاهی از وضعیت دسته چک تان استفاده کنید،در آن صورت می توانید فواصل اجرای برنامه های نگهداری کننده ی دیسک را طولانی تر نمایید. برای مثال برنامه ی Scandisk را ماهی یکبار و Disk Defragmenter را سالی دوبار اجرا نمایید. ▪ آیا همیشه یک مگابایت برابر است با 1048576 بایت ؟ این محاسبه درست است مگر وقتی که بخواهیم ظرفیت درایو دیسک سخت را اندازه بگیریم. چون در صنایع مربوط به درایو دیسک سخت از سیستم اندازه گیری ویژه ای استفاده می شود که یک مگابایت را برابر با یک میلیون بایت محاسبه می کند. اگر چه دو عدد 1048576 و یک میلیون بایت از نظر مقدار با یکدیگر فرق می کنند اما چون بر اساس دو سیستم اندازه گیری متفاوت بیان شده اند در اصل یکی هستند. با مثالی می توان این موضوع را توضیح داد: همه می دانیم که نقطه ی انجماد آب 32 درجه ی فارنهایت و صفر درجه ی سیلسیوس است و با وجود این که این دو درجه از نظرظاهری با یکدیگر فرق می کنند اما در اصل بیانگر یک دما هستند. در مورد ظرفیت درایو دیسک سخت نیز به همین نحومی باشد یعنی دو عدد 1048576 بایت و یک میلیون بایت معرف یک ظرفیت هستند که در دو سیستم مختلف اندازه گیری شده اند. چنین تفاوتی که البته تولیدکنندگان درایو دیسک سخت درباره ی آن چیزی نمی گویند، موجب می شود که معمولاً ظرفیت درایو دیسک سخت همواره کمتر از چیزی باشد که برای آن اعلام گشته است. برای محاسبه ی ظرفیت واقعی درایو دیسک سخت تان به ترتیب زیر عمل کنید: ظرفیت درایو دیسک سخت که بر حسب گیگابایت است را بر عدد تقسیم کنید تا ظرفیت واقعی درایوتان برحسب گیگابایت به دست آید. ▪ آیا این درست که همواره به حافظه و یا فضای ذخیره سازی بیشتر نیاز است وهیچ گاه نمی توان به یک حد معینی از آنها اکتفا کرد؟ چنین سخنان اغراق آمیزی معمولاً از جانب فروشندگان کامپیوتر و یا افرادی است که می خواهند به داشتن اطلاعات زیاد در خصوص فن آوری تظاهر کنند. چنین سخنی مانند این است که به شما بگویند هیچ وقت پول کافی نخواهید داشت. البته ما هیچ وقت از پول سیر نمی شویم اما دلهره ی این را که پولمان کم باشد هم نداریم. با افزایش به حافظه و یا فضای ذخیره سازی نهایتاً به جایی می رسید که بیشتر از آن حد برایتان کاربردی ندارد. این حد برای اکثر کاربران مقدار 128 مگابایت RAM و GB20 درایو دیسک سخت است. یک PC با چنین حافظه و فضای ذخیره سازی می تواند از هر گونه برنامه ی کاربردی و یا مجموعه داده پشتیبانی کند. علاوه بر این برای داشتن این مقدار حافظه و فضای ذخیره سازی نیازی به ارتقاء سایر بخش های سخت افزاری نیست و تنها باید هزینه ای حدود 000/400 تومان را تقبل کنید. یک چنین حافظه و فضای ذخیره سازی را معمولاً افرادی بکار می برند که کارهای گرافیکی بسیار زیادی انجام می دهند و یا بازی های فراوانی را بر روی درایو دیسک سختشان ذخیره می کنند که تعداد این افراد بسیار کم است. ▪ اگر CD در داخل درایو CD-ROM برای مدت زیادی باقی بماند و پس از استفاده از آن خارج نگردد ، صدمه ای به درایو وارد می شود؟ چنین کاری را تنها با یک دیسک نوری (Optical Disk) و یا یک دیسک ویدیویی دیجیتال(DVD) می توان انجام داد و در مورد سایر رسانه های ذخیره سازی همواره باید بعد از مصرف آنها را از درایوشان خارج نمود. برای مثال وقتی یک دیسکت را در درایو فلاپی رها کنید، چون درپوش (شاتر) دیسکت وقتی که در داخل درایو است باز می باشد امکان دارد که قسمت مغناطیسی و یا حتی رابط های الکترومغناطیسی آن به گرد و غبار آلوده گردند که همین امر می تواند موجب خرابی داده های ذخیره شده بر روی دیسک شود. همین موضوع می تواند در مورد دیسک های LS-120، دیسک Zip و دیگر رسانه های ذخیره سازی که دارای درپوش (شاتر) هستند صادق باشد. بهترین کار این است که دیسک های مغناطیسی اتان را وقتی از آنها استفاده نمی شود در یک قفسه ی پلاستیکی نگهداری کنید.

با توجه به فزونی نرم افزار در سیستم های کامپیوتری از یک طرف و توانایی کنترل کپی های غیرمجاز ( از دیدگاه اقتصادی آن ) از طرفی دیگر دلیلی محکم جهت بررسی این شاخه از مهندسی نرم افزار می باشد. توسط: مهدی معاضدی از آنجا که متاسفانه قانون Copyright در تمام جهان بجز ایران و چند کشور دیگر اجرا می گردد, بحث کنترل کپی های غیرمجاز حساس تر می شود. در این مقاله سعی بر این است تا علاوه بر آشنایی با انواع قفل های نرم افزاری و اختلاف آن ها با قفل های سخت افزاری, بتوانیم به عنوان طراح یک قفل نرم افزاری از محصولات نرم افزاری خودمان حمایت کنیم. ضمنا علاوه بر آشنایی با مفاهیم فوق, نوشتن روتین های ضد دیباگ و همچنین نحوه کد کردن اطلاعات نیز لحاظ شده است. لازم به ذکر است که این مقاله حاصل تجربیات چند ساله و زحمات زیادی است که تقدیم می گردد. کلمات کلیدی Key Lock, Hard Lock, Software Lock, قفل نرم افزاری، Tag Lock, Anti Debug, قفل سخت افزاری مقدمه از آنجا که زمان زیادی تا سال 2000 باقی نمانده, اما هنوز در کشور ما ایران, نرم افزار جای خود را به عنوان یک محصول صادراتی پیدا نکرده چرا که یکی از دلایل اصلی آن عدم توجه جدی به حمایت از تولید کنندگان نرم افزار می باشد. به هر حال قصد اینجانب از ارایه مقاله, بررسی کم و کاستی های نرم افزار در ایران نیست بلکه طریقه حل مشکل موجود در این بازار نابسامان می باشد. با توجه به کپی های غیرمجازی که روزانه بصورت کاملا عادی و بدون اطلاع سازنده آن صورت می گیرد, جلوگیری از این عمل و کنترل جدی آن امری ضروری و واجب بنظر می رسد. در ادامه مطلب به توضیح درباره قفل های نرم افزاری و سخت افزاری می پردازیم. آشنایی با قفل های نرم افزاری و سخت افزاری تعریف قفل های نرم افزاری: به هر برنامه ای که کنترل کپی آن فقط از طریق نرم افزار و بدون نیاز به سخت افزار اضافی قابل انجام باشد, گویند. تعریف قفل های سخت افزاری: به هر برنامه ای که کنترل کپی آن از طریق سخت افزار اضافی قابل انجام باشد, گویند. با توجه به تعاریف فوق می توان به تفاوت قفل های سخت افزاری و نرم افزاری پی برد. قفل های سخت افزاری با توجه به اضافه کردن یک سخت افزار جدید به کامپیوتر ( اغلب از طریق ارتباط با پورت چاپگر ) برنامه خود را کنترل می کنند. برنامه قبل از اجرا ابتدا با توجه به مراجعه به آدرس سخت افزار نصب شده ( اضافه شده با استفاده از دستور Port ) به سخت افزار مورد نظر خود مراجعه کرده و در صورت یافتن آن, تست های مختلف اعم از تست رمز, خواندن اطلاعات و ... می تواند تصمیم گیری نماید. اما در قفل های نرم افزاری برنامه بدون نیاز به سخت افزار اضافی و با کنترل رسانه ذخیره سازی می تواند تصمیم گیری کند. ضمنا لازم به توضیح است که هدف از طراحی قفل های نرم افزاری/ سخت افزاری این نیست که هیچکس توانایی شکستن ( باز کردن ) آنرا ندارد بلکه مقصود بالا بردن سطح کنترل کپی های غیر مجاز تا حد ممکن می باشد. ( چرا که می دانیم اطلاعات همه در یک سطح نیست. ) طریقه استفاده از قفل نرم افزاری در برنامه مورد نظر با توجه به نوع کاربرد برنامه ( کوچک وقابل کپی بر روی یک دیسکت, تحت شبکه و ... ) می توانیم از انواع روش هایی که جهت حفاظت از نرم افزار در نظر داریم ( و متعاقبا توضیح داده خواهد شد ) استفاده کنیم. اما مساله قابل بحث این است که چگونه از یک قفل منتخب استفاده نماییم؟ جواب این سوال متغییر و وابسته به شرایط زیر می باشد: الف: اعتقاد طراح نرم افزار به اینکه کاربر حتما باید آنرا خریداری نماید تا از امکانات آن مطلع گردد. در این حالت قفل نرم افزاری در ابتدای شروع به کار برنامه کنترل می گردد حتی طراح می تواند در مواقع حساس نیز قفل را مجددا کنترل کند و یا در حالتی که طراح واقعا سخت گیر باشد, می تواند در زمان های مشخصی از وجود قفل اطمینان حاصل نماید ( مثلا هر 4 ثانیه ). البته در این حالت طراح باید روشی را که جهت کنترل قفل استفاده می کند, نیز در نظر بگیرد. ب: اعتقاد طراح نرم افزار به این که کاربر می تواند از نرم افزار به عنوان نسخه نمایشی نیز استفاده کند. طراح در این حالت می بایست در مکان های خاصی از برنامه, قفل را کنترل کند. مثلا در یک برنامه حسابداری می توان تمام بخش های سیستم را آزاد گذاشته ( یعنی برنامه نیازی به قفل نداشته باشد ) اما در صورتی که کاربر مایل به استفاده از امکانات گزارشگیری سیستم باشد, قفل نرم افزاری در خواست گردد. مزیت این روش بر روش قبلی این است که دیگر نیاز به طراحی نسخه نمایشی جهت مشاهده کاربران وجود ندارد. آشنایی با نحوه قفل گذاری بر روی یک برنامه الف: طراح به سورس برنامه دسترسی دارد. در این حالت طراح پس از انتخاب روش قفل گذاری, کافیست آنرا به زبان مورد نظر خود پیاده سازی نموده و در برنامه خود بگنجاند. ( که مکان های قرار دادن قفل در عنوان قبلی توضیح داده شد. ) ب: طراح ( مجری پروژه ) به سورس برنامه دسترسی ندارد. گاهی اوقات به یکسری برنامه های ارزشمندی برخورد می کنیم که فاقد قفل هستند, بنابراین نیاز به قفل گذاری وجود دارد. ( البته این حالت بیشتر در کشور ما و چند کشور دیگر که در آن ها قانون Copyright معنی ندارد, کاربرد دارد. ) جهت تزریق قفل به این گونه برنامه ها, نیاز به آشنایی کامل به ساختار فایل های اجرایی (EXE, COM, SYS, ...) وجود دارد چرا که باید برنامه ای طراحی کنیم تا همانند یک ویروس کامپیوتری به فایل اجرایی مشخصی بچسبد. البته جهت اینکار بهترین زبان برنامه نویسی, اسمبلی می باشد. ( بدلیل توانایی دخالت در روند اجرای برنامه ) البته در رابطه با نحوه نوشتن این گونه برنامه ها, روش های زیادی وجود دارد که خود بحثی مجزا را می طلبد و از حوصله این مقاله خارج است. ضمنا برای بالا بردن سطح امنیت برنامه لازم است تا یکسری کد های ضد دیباگ در برنامه گنجانده شوند. کدهای ضد دیباگ, دستوراتی به زبان اسمبلی هستند که در حالت اجرای عادی برنامه, هیچ تغییری در روند اجرای نمی گذارند بلکه در صورتی که برنامه توسط دیباگرها اجرا گردد ( مورد ارزیابی قرار گیرد ) بتواند از اجرای آن جلوگیری نماید. با اضافه کردن کد های ضد دیباگ به ابتدای برنامه ( یا قبل از کنترل قفل ) می توان احتمال دستکاری در برنامه را پایین آورد. ( نحوه نوشتن کد های ضد دیباگ در پیوست A آورده شده است.) آشنایی با روش های قفل گذاری و نحوه طراحی آن ها 1- قفل گذاری با استفاده از شماره سریال اصلی دیسکت همانطور که می دانید, سیستم عامل جهت هر دیسکت یک شماره سریال واحد (UNIQUE) اختصاص می دهد, بطوریکه شماره سریال هر دو دیسکت با هم یکی نیستند. بنابراین همین خود یک راه تشخیص دیسکت کلید ( قفل ) می باشد. جهت استفاده از این قفل می بایست شماره سریال دیسکت را خوانده و سپس در داخل برنامه آنرا کنترل نماییم. یک راه ساده جهت خواندن شماره سریال, اجرای دستور VOL بصورت شکل مقابل است: VOL >>C:\DOS\LCK.TMP بعد با باز کردن فایل LCK.TMP, می توانیم به محتویات آن دسترسی پیدا کنیم. راه دیگر مراجعه به Boot Sector جهت کنترل قفل می باشد. ضریب اطمینان این قفل در مورد دیسکت ها, 5%-2% بوده و در رابطه با هارد دیسک 60%-50% می باشد. دلیل این اختلاف این است که در حالت قفل دیسکتی با کپی Boot Sector, قفل بر روی دیسکت دیگر قرار خواهد گرفت اما در رابطه با هارد دیسک اینکار به سادگی انجام پذیر نیست. 2- قفل گذاری با استفاده از مشخصات سیستم در این نوع قفل نرم افزاری, برنامه قبل از اجرا ابتدا مشخصات سیستم را خوانده ( که اینکار از طریق مراجعه به بخش های خاصی از حافظه و یا مراجعه به اطلاعات BIOS انجام می شود. ) سپس آنرا با فایلی که قبلا توسط نویسنده نرم افزار بر روی کامپیوتر کپی گردیده, مقایسه می کند و در صورت عدم برابری, اجرای برنامه پایان می پذیرد. این نوع قفل هنوز هم در بسیاری از برنامه ها استفاده می گردد, اما نکته قابل ذکر این است که جهت اطمینان بیشتر به قفل لازم است فایل حاوی مشخصات بصورت کد شده نوشته شده باشد تا امکان دستکاری آن توسط قفل شکنان به حد اقل ممکن برسد. درصد اطمینان این نوع قفل 75%-65% می باشد. 3- قفل با استفاده از موقعیت فایل روی هارد دیسک این نوع قفل فقط بر روی هارد دیسک قابل استفاده بوده و به این صورت است که فایل اجرایی به موقعیت خود بر روی هارد حساس می باشد چرا که قبل از اجرا ابتدا موقعیت خود را از روی سکتورهای ROOT خوانده و سپس شماره کلاستر اشاره گر به خودش را بدست می آورد, سپس آنرا با شماره کلاستری که قبلا توسط برنامه نویس بر روی یکی از فایل های برنامه ( ممکن است بصورت کد شده باشد ) قرار داده شده, مقایسه کرده و در صورت برابر بودن اجرا می شود. این نوع قفل نسبت به قفل قبلی ( شماره 2 ) استفاده کمتری داشته چرا که در صورتیکه برنامه از روی بخشی از هارد به ناحیه دیگری انتقال یابد, اجرا نخواهد شد و این از نظر کاربر بسیار ناپسند می باشد. ( ضمنا امکان Defra, Scandisk, و ... نیز وجود ندارد چرا که شماره کلاستر اشاره گر به فایل تغییر خواهد کرد. ) ضریب اطمینان این نوع قفل نیز 80%-70% می باشد. 4- قفل با استفاده از فرمت غیر استاندارد این شیوه یکی از رایج ترین قفل های نرم افزاری است که هنوز هم بصورت جدی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از دلایل اهمیت آن عبارتند از: - امکان استفاده از روش های متفاوت در این روش - راحتی و سرعت زیاد به هنگام استفاده آن - وجود ضریب اطمینان بالا و انعطاف پذیری زیاد آن - عدم وجود نرم افزار خاصی جهت باز کردن این نوع از قفل ها همان طور که می دانیم سیستم عامل جهت دسترسی به اطلاعات یک دیسکت از فرمت خاصی ( 18 سکتور در هر تراک ) استفاده می کند اما اگر یه تراک به صورت غیر استاندارد فرمت شود, ( مثلا 19 سکتور در تراک ) سیستم عامل دیگر توانایی استفاده از سکتورهای غیرمجاز را نخواهد داشت و بنابراین تمام نرم افزارهای تحت سیستم عامل مزبور نیز از سکتورهای مخفی استفاده نکرده, در نتیجه امکان کپی برداری از آنها بسیار ضعیف است. مانیز از همین روش جهت طراحی قفل مورد نظر مان استفاده می کنیم. بصورتیکه تراک آخر دیسک را بصورت یک سکتوری و با شماره 20 فرمت می کنیم. سپس جهت کنترل دیسکت به سکتور فوق مراجعه کرده و در صورت وجود, کنترل برنامه را پی می گیریم. البته غیر از تغییر شماره سکتور می توان از اندازه غیر مجاز نیز استفاده کرد یعنی بجای اینکه سکتورها را بصورت 512 بایتی فرمت کنیم, از اندازه 1024, 2048 و ... استفاده می کنیم. ( قفل نرم افزاری Copy Control که معروفترین در نوع خود می باشد, از همین روش استفاده می کند. ) این قفل فقط جهت فلاپی دیسک قابل استفاده می باشد و در صد اطمینان در این روش حدود 95%-85% می باشد. 5- قفل با استفاده از شماره سریال ساختگی این روش قفل گذاری که قویترین قفل می باشد, بصورت مخلوطی از روش های 1 و 4 می باشد یعنی ابتدا تراک خاصی را بصورت غیر استاندرد فرمت کرده و سپس اطلاعات خاصی را درون آن قرار می دهند ( شماره سریال فرضی ). این قفل فقط جهت فلاپی دیسک قابل استفاده بوده و ضریب اطمینان آن حدود 98%-90% می باشد. پیوست A- روتین های ضد دیباگ Anti Debug Procedures همان طور که توضیح داده شد, روتین های ضد دیباگ جت جلوگیری از اجرای برنامه های دیباگر و یا جلوگیری از ( حد اقل مشکل کردن کار ) دستکاری توسط قفل شکنان, استفاده می شوند. در زیر توضیحات چند روش موثر و مفید, آورده شده است: الف: غیر فعال کردن وقفه ها جهت جلوگیری از اجرای مرحله به مرحله ( Trace کردن ) برنامه, می توان وقفه های کنترلر 8359 را غیر فعال ساخت. آدرس این کنترلر 21h بوده و IRQ های 7-0 را کنترل می کند IRQ1 همان وقفه مربوط به صفحه کلید می باشد. پس با غیر فعال کردن این وقفه می توان صفحه کلید را غیر فعال نمود. طریقه استفاده: CS:0100 E421 IN AL,21 CS:0102 0C02 OR AL,02 CS:0104 E621 OUT 21,AL ب: تغییر بردار وقفه ها یکی از روش های ساده و راحت جهت ضد دیباگ کردن برنامه ها, تغییر برداری است, که دیباگر از آن استفاده می کند. (03 ) حتما بخاطر بسپارید که در پایان برنامه دوباره آدرس بردار وقفه تغییر داده شده را بازیابی کنید. طریقه استفاده: CS:0100 EB04 JMP 0106 CS:0102 0000 ADD [BX+SI],AL CS:0104 0000 ADD [BX+SI],AL CS:0106 31C0 XOR AX,AX CS:0108 8EC0 MOV ES,AX CS:010A 268B1E0C00 MOV BX,ES:[000C] CS:010F 891E0201 MOV [0102],BX CS:0113 268B1E0E00 MOV BX,ES:[000E] CS:0118 891E0401 MOV [0104],BX CS:011C 26C7064C000000 MOV Word Ptr ES:[000C],0000 CS:0123 26C7064E000000 MOV Word Ptr ES:[000E],0000 ج:گیج کردن دیباگر این راه یکی از قویترین تکنیک های ضد دیباگ بوده که در آن به وسط یک دستور, پرش می شود و اینکار باعث قفل کردن ( Hang ) دیباگر خواهد شد. طریقه استفاده: CS:0100 E421 IN AL,21 CS:0102 B0FF MOV AL,FF CS:0104 EB02 JMP 0108 CS:0106 C606E62100 MOV Byte Ptr [21E6],00 CS:010B CD20 INT 20 د: کنترل پرچم های CPU این روش در برابر دیباگرها بسیار مفید می باشد و به این صورت است که ابتدا پرچم Trace از CPU را خاموش کرده و در بین برنامه آنرا کنترل کنیم. در صورتیکه این پرچم روشن شده باشد, مشخص است که دیباگر در پشت صحنه در حال اجراست. طریقه استفاده: CS:0100 9C PUSHF CS:0101 58 POP AX CS:0102 25FFFE AND AX,FEFF CS:0105 50 PUSH AX CS:0106 9D POPF و در بین برنامه از دستورات ذیل استفاده کنید: CS:1523 9C PUSHF CS:1524 58 POP AX CS:1525 250001 AND AX,0100 CS:1528 7402 JZ 152C CS:152A CD20 INT 20 ه: متوقف ساختن دیباگر این روش باعث متوقف شدن دیباگر می شود که با اجرای دستور ساده INT 03 می توان این کار را انجام داد. طریقه استفاده: CS:0100 B96402 MOV CX,0264 CS:0103 BE1001 MOV SI,0110 CS:0106 AC LODSB CS:0107 CC INT 3 CS:0108 98 CBW CS:0109 01C3 ADD BX,AX CS:010B E2F9 LOOP 0106 پیوست B- روش های کد کردن اطلاعات Data Coding Procedures الف: افزودن یک عدد به کد های یک فایل در این روش جهت کد کردن یک فایل, ابتدا آنرا خوانده و سپس یک مقدار خاص, مثلا 20 را به مقدار هر بایت فایل اضافه می کنیم. این یکی از ساده ترین روش ها بوده و نسبتا کارایی خوبی نیز دارد. جهت خارج کردن فایل از حالت کد شده ( Decode ) نیز, کافیست مقدار فوق را از تمام بایت های فایل کم کنیم. ب: XOR کردن کل فایل در این روش نیز پس از خواندن کل فایل, تمام بایت های آنرا با رشته کاراکتری یا عدد ثابت خاصی XOR کرده و سپس مقدار جدید را در فایل حاصل ضبط می نماییم. جهت خارج کردن فایل از حالت کد شده, دقیقا عمل فوق را انجام می دهیم. پیوست C- لیست برنامه قفل گذار Pascal Source To Learn در زیر لیست دو برنامه نمونه, که شماره (1) جهت درست کردن دیسکت قفل و شماره (2) جهت تست آن طراحی شده, آورده شده است: در این برنامه ها از تراک 81 و سکتور 20 ( در حالت عادی هر دیسکت فقط 18 سکتور دارد ) جهت قفل برنامه استفاده شده و به این صورت عمل می کند که یک رشته را از کاربر دریافت کرده و در مکان فوق قرار می دهد و سپس جهت تست رشته دریافتی در برنامه دوم آنرا با اطلاعات موجود در دیسکت مقایسه می کند و با دادن پیغام مناسبی آنرا چاپ می نماید. این برنامه توسط Turbo Pascal 7.0 کامپایل و اجرا شده اند. { برنامه شماره(1) این برنامه جهت ساختن دیسکت قفل استفاده می شود } program PROGRAM-1; Uses Dos; TYPE DAT = String[40]; VAR C : Registers; FP : String[15]; PU : Array[1..512] of char; Data: Dat; I : Byte; Key : Dat; {******************************************} Procedure ZUW; Begin Fp:=#81+#0+#20+#2; c.d1 :=0; c.dh :=0; c.ch:=81; c.c1:=20; c.a1:=1; end; Procedure Write-Key(data:Dat); Begin c.ah:=5; ZUW; c.es:=Seg(fp[1]); c.bx:=Ofs(fp[1]); Intr(19,c); c.ah:=5; ZUW; c.es:=Seg(fp[1]); c.bx:=Ofs(fp[1]); Intr(19,c); For i:=1 to Length(data) do Pu:=data; Pu[i+1]:=#0; c.ah:=3; ZUW; c.es:=Seg(Pu); C.bx:=Ofs(Pu); Intr(19.c); end; {=======================================} begin Writeln; Writeln(' Program Number1 '); Writeln(' This Program Used For Create The Key '); Write(' Please Type Key Word : '); Readln(Key); Writeln; Write(' Writing Key ...'); Write-Key(Key); Writeln(' OK .'); Writeln; end. { برنامه شماره (2) این برنامه جهت کنترل دیسکت قفل استفاده می شود } program PROGRAM-2; Uses Dos; Type DAT = String[40]; Var C : Registers; FP : String[15]; PU : Array[1 ..512] of char; Data: Dat; I : Byte; Key : Dat; {********************************************} Procedure ZUW; Begin Fp:=#81+#0+#20+#2; c.d1:=0; c.dh:=0; c.ch:=81; c.c1:=20; c.a1:=1; end; {********************************************} Function Read-Key(Key:Dat):Boolean; Begin c.ah:=2; ZUW; c.es:=Seg(pu); c.bx:=Ofs(pu); Intr(19.c); c.ah:=2; ZUW; c.es:=Seg(pu); c.bx:=Ofs(pu); Intr(19,c); I:=1; data:="; While pu<>#0 do begin Data :=data+pu[]; Inc(I); end; If data=Key then Read-Key:=True Else Read-Key:=False; end; {***********************************************} begin Writeln; Writeln(' Program Number2 '); Writeln(' This Program Used For Check The Key '); Write(' Please Type Key Word : '); Readln(Key); Writeln; If Read-Key(Key)=False then Writeln(' I am Sorry , Not Found .'); Else Writeln(' Very Good , That Found .'); Writeln; end.