کدام مقاله و کدام ژورنال

 

کدام مقاله را درکدام جورنال منتشر کنیم؟ (ژورنال)

 

یکی از مهمترین و همچنین شایع ترین اشتباهاتی که دانشجویان و اساتید دانشگاهی در انتخاب جورنال برای ارسال مقاله خود مرتکب می شوند این است که به نوع جورنال توجهی نمی کنند.

متنی که در ادامه می آید را بر اساس تجربیاتم و سوالاتی که روزانه از پژوهشگران محترم دریافت می کنم نگارش کرده ام و در انتهای همین مطلب نیز به پاره ای از متداولترین سوالات در زمینه انتخاب جورنال جهت ارسال مقاله و پاسخ به آن سوالات پرداخته ام:


جورنالها از نقطه نظرات متفاوتی می توانند تقسیم بندی بشوند ولی تقسیم بندی که در زیر ارائه می دهم یک تقسیم بندی کاربردی از نقطه نظر سیاستهای انتخاب مناسبترین جورنال برای ارسال یک مقاله است.

بر این اساس، می توان جورنالها ( البته جورنالهای معتبر و خوب، وگرنه به جورنالهای بی اعتبار و یا تقلبی کاری نداریم ) را به دو دسته زیر تقسیم کرد: ( لازم به ذکر است که این نامگذاری را صرفا از جهت آسان بودن توصیف جورنالها بکاربرده ام و نامگذاری استانداردی نمی باشد ):

دسته اول: جورنالهای پیشرو تولید علم.
دسته دوم: جورنالهای علمی.

در زیر به تفاوت های هر دو دسته جورنال فوق از نقطه نظرهای گوناگون می پردازم:

الف- نوع مقالات منتشر شده.
جورنالهای گروه اول فقط به انتشار نتایج پژوهش های جدیدی که جمله ای به علم اضافه کرده باشند می پردازند و از انتشار هر گونه مقاله دیگر پرهیز میکنند. این جورنالها معمولا مملو از نتایج یافته های پژوهش های دانشجویان دوره های Ph.D. و دوره های Post Doc.، متاآنالیزها، مقالات مروری توسط اساتید برجسته و شناخته شده در سطح جهانی و برندگان جوایز نوبل و سایر جوایز معتبر، مقالات محتوای گزارش اختراعات وکشف تکنیک های جدید، مطالعات Experimental و مطالعات Cohort ( آنهم نه همه مطالعات اکسپریمنتال و کوهورت ) می باشند.


مقالات از نوع کیس ریپورت نیز فقط درصورتی که گزارش دهنده یک مورد بسیار نادر و جالب باشند شانس انتشار در این جورنالها را دارند.


ولی جورنالهای گروه دوم به انتشار هر نوع مقاله ای که از نظر ساختار نگارشی اشکال نداشته باشد و پژوهش آن نیز از نظر متدلوژی تحقیق نیز بر اساس استواری باشد و یافته های آن Valid و Reliable باشد می پردازند. حتی بسیاری از مقالات حاصل از پژوهش های دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و اساتید برجسته دانشگاهی نیز در زمره این مقالات قرار می گیرند و راهی به جورنالهای گروه اول پیدا نخواهند کرد.


این جورنالها معمولا برخلاف جورنالهای گروه اول، مقالات مروری را نیز از اساتید نا مشهور و حتی دانشجویان می پذیرند. این جورنالها معمولا به انتشار مقالات آموزشی، مقالات مروری کوتاه، کیس ریپورتها و سایر انواع مقالات دیگر نیز با سختگیری کمتری نسبت به جورنالهای گروه اول می پردازند.

ب- نقش در کتب مرجع:
بدیهی است که کتابهای مرجع و Text book نیز درویرایش های بعدی خود به یافته های جورنالهای گروه اول استناد می کنند و احتمال ارجاع به یافته های درون جورنالهای گروه دوم توسط کتب مرجع کمتر است، هرچند که صفر نیست.

ج- ایمپکت فاکتور:
نکته خیلی خیلی مهمی که از نظر ایمپکت فاکتور این جورنالها باید به آن اشاره کرد این است که ایمپکت فاکتور فقط درمورد جورنالهای گروه اول است که ارزش دارد و معیاری مناسب برای مقایسه اعتبار جورنالهای آن گروه است. درحالی که جورنالهای نوع دوم اصولا جورنالهایی هستند که احتمال ارجاع به مقالات آنها کمتر است و بنابراین حتی اگر این جورنالها در ISI نمایه شده و بعدا در پایگاه Journal Citation Report (JCR) از موسسه اطلاعات علمی ( ISI ) لیست شده و برای آنها Impact Factor محاسبه شده باشد، اصولا ایمپکت فاکتور برای مقایسه اعتبار این جورنالها معیار مناسبی نیست. علت این است که این جورنالها مملو از مقالات آموزشی ،مقالات مروری و سایر مقالاتی هستند که به نوعی به یافته های جدید اشاره نمی کنند و بنابراین احتمال اینکه سایر پژوهشگران در نگارش مقالات خود به مقالات درون این گروه از جورنالها استناد کرده و به آنها ارجاع بدهند بسیار کمتر می باشد.


بنابراین جورنالهای گروه دوم ممکن است ایمپکت فاکتور پایینی داشته باشند و یا اصلا در آی اس آی نمایه نشده باشند ولی درعین حال جورنالهای معتبری باشند. همینجا به یک نکته درزمینه آی اس آی اشاره می کنم که آی اس آی فقط یکی از موسسات نمایه سازی علم است و تنها موسسه نیست.


البته دربین سیستمهای مختلف، از بقیه معتبر تر است ولی بسیاری از جورنالهای معتبر که حتی در رده جورنالهای گروه اول قرار دارند حتی برای قرار گرفتن در لیست آی اس آی اقدام نکرده اند و برای سنجش اعتبار یک جورنال باید بصورت عملی به مجموعه ای از چندین فاکتور توجه کرد که نمایه شدن یک جورنال در آی اس آی و یا دیتابیس های دیگر نظیر پابمد و اسکوپوس و ... تنها یکی از این فاکتورهاست که متاسفانه بعلت وجود تب آی اس آی در ایران و سایر کشورهای درحال توسعه، معمولا آن سایر فاکتورها به فراموشی سپرده می شود.

د- خوانندگان:
نکته جالبی که دراینجا وجود دارد این است که خوانندگان جورنالهای گروه اول عمدتا شامل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و سایر پژوهشگران است که درحال انجام پژوهش می باشند. به عبارتی دیگر، خوانندگان این گروه از جورنالها همگی پژوهشگر هستند و به قصد انجام مرور منابع و به قصد ارجاع به مقالات آن جورنالها در مقالات خودشان، به خواندن این جورنالها مبادرت می ورزند. این جورنالها معمولا در کتابخانه های تخصصی دانشگاه ها وجود دارد و در قفسه های عمومی کمتر به چشم می خورند.


ولی خوانندگان جورنالهای گروه دوم عمدتا افرادی هستند که از نظر حرفه ای و شغلی نیاز به Up to date نگهداشتن خود دارند و حال و حوصله مطالعه مقالات مربوط به پژوهش های بیسیک را ندارند چون اصلا به آن نیازی ندارند. مثلا پزشک متخصصی که چند سال است فارغ التحصیل شده نمی رود و مشترک جورنال فوق تخصصی رشته خودش که تکنیک های پیچیده و موضوعات کاملا بیسیک را منتشر می کند بشود. برعکس، این متخصص علاقه دارد از جورنالهای گروه دوم مطالعه کند که بسیاری از مقالات آنها آموزشی و یاد آوری کننده نکات عمومی و رایج حرفه ای می باشد.

ه- تعداد جورنالها:
جورنالهای گروه اول جورنالهای بسیار معدودو انگشت شماری در هر رشته می باشند. متخصصان و دانشجویان هر رشته معمولا نمی توانند به تعداد بیش از 10 یا 20 عدد از این جورنالهای رشته خود را شمارش کنند.


حتی دربین اینها نیز برخی از جورنالها از جایگاه ثابت و دست نیافتنی از نظر ایمپکت فاکتور و سایر معیارهای اعتبار سنجی این جورنالها نسبت به سایر جورنالهای همان گروه برخوردارند و انتشار یک مقاله توسط یک پروفسور یا دانشجو در طول عمرش در یکی از این جورنالها همیشه مترادف با پرستیژ علمی و کاری و اعتبار و جایگاهی است که بسیاری از همقطاران از عهده آن برنیامده اند. انتشار حتی یک مقاله توسط یک پژوهشگر در طول عمرش در یکی از این جورنالها یک رویای اغلب دست نیافتنی می باشد.


ولی جورنالهای گروه دوم تعدادشان چندین برابر جورنالهای گروه اول است و تقریبا به راحتی می توان بیش از یکصد جورنال از این گروه را برای هر رشته علمی لیست کرد.

و- جورنالهای داخل ایران از کدام دسته اند؟
وزارتهای بهداشت و درمان، و وزارت آموزش عالی آمده اندو جورنالهایی راکه توسط دانشگاه های مختلف کشور منتشر می شوند را به دو دسته علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی تقسیم کرده اند. یکی از معیارهای اصلی این تقسیم بندی، نسبت و تعداد مقالات اوریجینال نسبت به کل مقالات منتشر شده در جورنالها درنظر گرفته شده است.


با اینحال از نظرمن تمامی این جورنالها یعنی چه آنها که علمی پژوهشی هستند و چه آنها که علمی ترویجی هستند، در زمره جورنالهای گروه دوم قرار دارند و کشور مافاقد حتی یک جورنال از نوع جورنالهای گروه اول می باشد.


نه تنها کشور ما، بلکه تقریباهیچ کدام از کشورهای درحال توسعه دارای جورنالی از نوع اول نیستند و همه جورنالهای گروه اول وابسته به انجمنهای علمی جهانی و بین المللی مشهور در هر رشته هستند که مقر آن انجمن ها در کشورآمریکا و یا بعضی از کشورهای اروپایی نظیر انگلستان است.

ز- ناشر:
همانطور که قبلا هم اشاره کردم، درپشت اغلب جورنالهای گروه اول سازمانهای بین المللی علمی و شناخته شده قرار دارند.


این جورنالها گاهی بصورت اختصاصی توسط همان سازمانها منتشر می شوند ( نظیر جورنال JAMA در آمریکا ) و گاهی نیز در گروه ناشران برجسته ای قرار می گیرند و می توان آنها را در لیست مجموعه هایی نظیر Nature Publishing Group (NPG) و تیلور و فرانسیس (T & F) و Oxford Journals، و نیز بخشی از ( و نه تمام ) جورنالهای لیست شده در مجموعه هایی نظیر Wiley Interscience و Sciencedirect و Springer پیدا کرد. درپشت بسیاری از این جورنالها نیز دانشگاه های معتبری نظیر هاروارد، آکسفورد، کمبریج، و ... قرار دارند.


جورنالهای دوم نیز تقریبا نیمی از آنها دارای پشتوانه دانشگاهی هستند ( همانند جورنالهای علمی پژوهشی داخل ایران ) و برخی نیز توسط ناشران حرفه ای و تازه متولد شده منتشر می شوند.




سوالات متداول در زمینه انتخاب جورنال مناسب برای انتشار مقالات:




در ادامه با توجه به تجربه ای که در چند سال اخیر درارتباط با نگارش مقالات و ارسال مقالات خودم و دوستان و همکارانم به جورنالهای مختلف بدست آورده ام، و باتوجه به جستجوهای مداومی که بر روی جورنالها انجام می دهم و مکاتبات روزمره ای که با جورنالها و ناشران مختلف دارم، به تعدادی از سوالات متداول (Frequently Asked Questions: FAQ) در زمینه انتخاب جورنال مناسب و پاسخ های آن می پردازم. سوالات زیر ممکن است در ذهن هر یک از دانشجویان و یا اعضای محترم هیئت علمی وجود داشته باشد ولازم به توضیح است که پاسخ های ارائه شده به این سوالات متداول تنها بر اساس تجربیات شخصی من است و وحی منزل نیست!


سوال یک:


دانشجوی کارشناسی ارشد آی تی هستم. مقاله ای از نتایج پایان نامه خود تهیه کرده ام. آن را به کجا بفرستم؟
پاسخ: درصورتی که پژوهش شما یک اختراع یا یک اکتشاف یا یک نکته و فرضیه کاملا جدید نباشد خودتان را معطل نکنید ووقت خودتان را در گشت و گذار و مکاتبه با جورنالهای گروه اول به هدر ندهید. یکی از جورنال های گروه دوم را انتخاب کنید. همین جورنالهای گروه دوم نیز خودشان رتبه هایی دارند و سخت و آسان هستند. حد اکثر یکی از معتبر ترین های آنها را انتخاب و شانس خود را آزمایش کنید وگرنه مستقیم به سمت آسانگیر ترین جورنالهای معتبر در این گروه بروید.





سوال دو:

دانشجوی دکترای تخصصی PhD هستم. مقاله Original ناشی از یافته های پژوهش دوره دکترای خودم را در کجا منتشر کنم؟
پاسخ: معمولا عناوین پژوهش های پایان نامه های دانشجویان دکترای تخصصی از نوعی است که به یک هایپوتز جدید اشاره دارد و یافته های آن باعث افزایش یک جمله به علم در رشته تخصصی مربوطه می شود. توصیه من این است که حتما شانس خودتان را در یک یا دو تا از جورنالهای گروه اول امتحان کنید. برای انتخاب همان جورنال نیز با فرد باتجربه و یا استادتان ( درصورتی که تجربه خوبی درزمینه انتشار دارد ) مشورت کنید تا بالاترین جورنالی را که احتمال دارد مقاله شما را قبول بکند انتخاب کنید.


البته خیلی هم ایده آل فکر نکنید و اگر مقاله شما مردود شود افسرده نشوید. انتشار یک مقاله توسط دانشجوی دکترای تخصصی در جورنالهای گروه دوم نیز امری کاملا قابل قبول است. تازه همین جورنالهای گروه دوم هم ممکن است به آسانی مقاله شما را مردود کنند.

سوال سه:


استاد دانشگاه هستم و در زمینه ایکس پژوهش های متعددی انجام داده ام که عمده آنها توسط دانشجویان PhD من و یا دانشجویان تخصصی من انجام شده است. مقاله ای از نوع مقاله مروری (Review Article) نگارش کرده ام. آن را به کدام جورنال بفرستم؟
پاسخ: راهکاری که برای شما پیشنهاد می کنم دقیقا مشابه راهکاری است که برای سوال قبلی پیشنهاد کردم. شما حتما شانس خودتان را در یکی از جورنالهای تاپ وگروه اول بیازمایید. بهتر است لیستی از میزان سخت گیری و اعتبار تعدادی از جورنالهای مرتبط با رشته تخصصی خودتان انتخاب کنید ( مثلا 5 عنوان جورنال از بالا به پایین ) و طبق یک برنامه مشخص ازاولین جورنال شروع کرده و به پایین بروید تا بهترین جورنالی که ممکن است مقاله شما راپذیرش کند را Missed نکرده باشید. برای انتشار این مقاله شاید یک سال از این جورنال به آن جورنال بروید و یا بیشتر، ولی خسته نشوید و به محض آنکه اولین جورنال مقاله شما را بعد از دو روز از دریافت آن مردود کرد افسرده نشده و مقاله خودتان را به یک جورنال محلی نفرستید. البته واقع بین هم باشید و من پژوهشگری را در ایران نمی شناسم که توانسته باشد یک مقاله مروری در یکی از جورنالهای گروه Nature و یا همسطح با آن منتشر کرده باشد. اگر دوستان یکی از پژوهشگران داخل کشور را می شناسند که موفق شده باشد یک مقاله در یکی از جورنالهای دارای ایمپکت فاکتور بالای 20 بعنوان مولف اول منتشر کرده باشد حتما به من خبر بدهند.

سوال چهار:


یک پژوهشگر باسابقه هستم که پژوهشی از نوع متاآنالیز انجام داده ام و یا دارای یک تئوری هستم. مقاله را کجا منتشر کنم؟
پاسخ: حتما شانس خودتان را در بالاترین جورنال در رشته مورد نظر آزمایش کنید. مراقب باشید که نتایج پژوهش یا تئوری شما را قبل از انتشار سرقت نکنند.

سوال پنجم:

دانشجوی دکترای تخصصی جراحی قلب هستم. اخیرا یک تکنیک جدید برای درمان نوع خاصی از بیماران قلب ابداع کرده و آن را بر روی تعدادی از بیماران آزمایش کرده ایم. نتایج این پژوهش را بصورت مقاله در کجا منتشر کنم؟
پاسخ: حتما ابتدا مقاله تان را به بالاترین جورنال در رشته خودتان بفرستید. به عبارتی بروید و تاپ ترین جورنال منتشر کننده تازه های جراحی قلب و عروق را درجهان پیدا کنید و مقاله خودتان را به آنجا بفرستید. قبل از آنکه این کار را بکنید حتما اطمینان حاصل کرده باشید که تمام ساختار نگارش مقاله را بخوبی رعایت کرده باشید. اگر پژووهش شما از نوع اکسپریمنتال بوده است ( که احتمالا هم همین است ) حتما آن را قبلا در سایتهای ثبت کننده ترایال ها رجیستر کرده باشید. مستندات مرتبط با اخلاق پژوهش شامل تهیه نامه کتبی و رسمی از کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه و ترجمه رسمی آن، برگه Information sheet مربوط به دریافت کنندگان شیوه جدید درمانی و نیز Consent form را حتما به انگلیسی ترجمه رسمی کنید و ضمیمه نسخه کامل مقاله بکنید. در نگارش بخش اینتروداکشن مقاله خود و بویژه در بخش Statement of problem و نیز اشاره به Gap in knowledge استادانه عمل کنید. بخش اینتروداکشن مقاله را خیلی خوب نگارش کنید.

بخش متدلوژی را که در آن به روش تکنیک بکار برده شده اشاره کرده اید خیلی منظم و دقیق بنویسید. در تهیه فایلهای جانبی جهت ارسال مقاله به جورنال نیز دقت کافی بکنید و فورمهای Authorship forms و فورم مخصوص گارانتور پژوهش ( اگر جورنال آن را درخواست بکند ) به خوبی و با دقت تهیه کنید.

بخش دیسکاشن مقاله را خیلی استادانه نگارش کنید. حتما به یکایک جملاتی که از ابتدا تا انتهای مقاله نوشته اید توجه کنید و هیچ چیز اضافی نباشد و هرچیز لازمی هم اشاره شده باشد.

و درانتهای کار حتما مقاله را به ویراستار انگلیسی الاصل بدهید که مقاله شما را حتی دوباره نویسی کند و تمام جملات آن را اصلاح کند.


اگر موارد بالا را خوب رعایت کرده باشید و درمواردی که طرح شما از نظر آماری نیز بخوبی آنالیز شده باشد و از تکنیک های مناسب Multivariate statistics نیز بویژه برای کنترل کردن متغیرهای مخدوش کننده استفاده بهینه کرده باشید، هیچ دلیلی ندارد که حتی یک جورنال با ایمپکت فاکتور بالای 50 ، نظیر New england journal of medicine هم مقاله شما را که یک کشف و تکنیک جدید در پزشکی بوده است را استقبال و منتشر نکند.




سوال ششم:

دانشجوی دکترای تخصصی رشته بیماری های پوست هستم. متوجه شدیم که داروی ایکس که یک داروی استاندارد جهانی برای درمان فلان بیماری است، بر روی بیماران شهر ما که با آن بیماری به ما مراجعه می کنند تاثیری ندارد. پژوهشی بر روی این داستان انجام داده ایم که نتیجه آن نگارش پایان نامه دکترای تخصصی من شده است و مقاله ای نیز از درون آن نگارش کرده ام. این مقاله را به کجا بفرستم؟


پاسخ: شانس خودتان را در یکی از پایین ترین جورنالهای گروه اول بیازمایید و اگر به نتیجه نرسیدید به گروه دوم بروید. به احتمال زیاد مقاله شما در یکی از جورنالهای گروه اول منتشر نمی شود، هرچند که یافته های مهمی را در پژوهش خودتان بدست آورده اید.

سوال هفتم:

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد میکروب شناسی هستم. برای اخذ پذیرش در مقطع پی اچ دی در خارج از کشور لازم دارم که تعدادی مقاله در رزومه خودم داشته باشم که شانس پذیرشم را بالا ببرد. چه کنم؟


پاسخ: از نتایج پژوهش اوریجینال پایان نامه کارشناسی ارشد خودتان حد اقل یک مقاله اوریجینال تهیه و به یکی از جورنالهای گروه دوم بفرستید. همزمان اقدام به نگارش یک یا دو مقاله مروری نیز در شاخه ای متمرکز از رشته تان که در آن رشته تسلط بیشتری دارید و مرور منابع کاملتری انجام داده اید و یا امکان اینکار برای مشا مقدور است، بفرمایید. دو مقاله مروری کوتاه از این مسیر تهیه کنید و به دو جورنال از جورنالهای گروه دوم بفرستید. از بین جورنالهای گروه دوم نیز احتمالا باید سعی کنید آسانگیر ترین جورنال را انتخاب کنید و وقت خود را معطل جورنالهای سخت گیر تر در جورنالهای گروه دوم نکنید.

سوال هشتم:

فارغ التحصیل و یا دانشجوی سال چهارم کارشناسی ( لیسانس ) هستم. می خواهم یک مقاله منتشر کنم. چه کنم؟


پاسخ: شما می توانید در صورتی که قبلا در کارگاه های مقاله نویسی شرکت کرده اید، یک مقاله آموزشی کوتاه درموضوعی که به آن تسلط بیشتری دارید نگارش کنید. این مقاله کوتاه را به یکی از آسانگیر ترین جورنالهای گروه دوم ارسال نمایید. درصورتی که آشنایی با روش نگارش مقالات ندارید از این کار پرهیز کنید و وقت خودتان را صرف مطالعه کتب روش تحقیق و روش نگارش مقاله کنید و هرگاه توانایی نگارش یک مقاله کوتاه بصورت استاندارد را درخود یافتید به نحوی که در سطور قبل اشاره کردم اقدام کنید. در این حالت نیز هدف از نگارش مقاله توسط شما فقط این است که انگیزه ای برای پیشرفت های آتی علمی در شما پدید آمده باشد و انتشار یک مقاله کوتاه آموزشی باعث شده باشد که در این مسیر به پاره ای از توانایی ها و قابلیت های علمی خود به ویژه در زمینه نگارش علمی افزوده باشید و تشویقی برای آینده شما باشد. حتی این مقاله ممکن است در افزایش شانس شما در پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های خارج از کشور موثر باشد.

سوال نهم:

برای افزایش شانس پذیرش مقاله در بهترین جورنال ممکن چه باید کرد؟


پاسخ: به تجربه من ثابت شده است که لازم است به موارد زیر حتما توجه کنید:


اولا اینکه مقاله خودتان را به یک نفر ازهمکاران بسپارید که از نظر متدلوژی و همچنین از نظر ساختار نگارشی مقالات آکادمیک بررسی و نقد کند و اصلاحات لازم را بر روی آن انجام دهید. مطالعه مقاله شما توسط همکارتان و یا یک نقاد حرفه ای معمولا باعث می شود که نگارش مقاله شما به میزان قابل توجهی تغییر کند و ساختار آکادمیک بگیرد و از اشتباهات ساختاری که ممکن است با مشاهده آنها توسط سردبیر جورنال باعث مردود شدن مقاله شما شود جلو گیری کند. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اهمیت نقد مقالات قبل از ارسال به جورنال اینجا را کلیک کنید).


دوما اینکه حتما مقاله خودتان را اگر بزبان انگلیسی تسلط ندارید به زبان فارسی نگارش کنید. سپس معادل انگلیسی کلمات تخصصی مربوط به ترمینولوژی رشته خودتان را در داخل پرانتز در جلوی هر کلمه یا هر اصطلاح یاددداشت کنید که مترجم ( مترجم فارسی به انگلیسی ) بتواند بهنگام ترجمه متن، بهترین و مناسب ترین کلمات را انتخاب کند. از مترجم بخواهید که از ترجمه تحت الفظی خودداری کند و معنای یک جمله را ابتدا درک کند و سپس با استفاده از دامنه لغات خودش اقدام به نگارش آن جمله به زبان انگلیسی بکند و صرفا کلمات را از فارسی به انگلیسی ترجمه نکند که درآن صورت حاصل کار خیلی وحشتناک می شود.


سوما اینکه چه مقاله شما را یک دارالترجمه رسمی ترجمه کرده باشد و یا یک فرد فارسی زبان دارای مدرک دکترای زبان انگلیسی ترجمه کرده باشد، و چه آنکه خودتان مقاله را از ابتدا بزبان انگلیسی نوشته باشید، حتما باید مقاله را به یک ویراستار انگلیسی الاصل بفرستید. مقالاتی که من و دوستانم به ویراستار می فرستیم معمولا دهها ایراد گرامری و نقطه گذاری و کاربرد اشتباه کلمات از آن گرفته می شود و بعضی جملات نیز اصولا از نظر نگارش دوباره نویسی می شود. در این حالت مقاله به وضعیت بهتری تبدیل شده است. ( جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ویرایش انگلیسی مقالات توسط ویراستار Native American بر روی این جمله کلیک کنید ).


چهارم اینکه با توجه به فورمت جورنال، فایلهای ضمیمه لازم را تهیه کنید و بخصوص در تهیه Cover Letter و Title Page استاندارد توجه کنید. اصلا اولین چیزی که سردبیر جورنال از مقاله شما مطالعه میکند همان کاور لتر شما است. Cover letter را خیلی کلاسیک نگارش کنید و طوری نباشد که سردبیر از مطالعه همان یک پاراگراف کاور لتر شما چنین برداشت کند که با یک نویسنده ناشی سر وکار دارد. حتما از یک فرد باتجربه بخواهید که کاور لتر خوبی برای مقاله شما بنویسد. در نگار کاور لتر و تایتل پیج، حتما توجه کنید که تمام آیتمهایی را که جورنال از شما خواسته است به آنها اشاره کنید.


پنجم این که در نگارش ابستراکت مقاله بیشترین دقت و وسواس را به خرج بدهید. اولین چیزی که سردبیر و داوران مجلات نگاه می کنند، ابستراکت مقاله شما است ( البته بعد از عنوان مقاله ).


ششم و آخر اینکه در انتخاب جورنال مناسب و هم سطح با مقاله تان مرتکب اشتباه نشوید. خیلی بیش از حد ایده آل گرایانه به موضوع نگاه نکنید و توقع نداشته باشید که اولین مقاله تان در بهترین جورنال منتشر شود. ولی سعی کنید مقاله خودتان را با توجه به اطلاعات و راهنمایی های همکاران و کسانی که دراین زمینه تجربه دارند، به بهترین جورنالی که ممکن است آن مقاله را پذیرش کند بفرستید. از تجربه کسانی که قبلا دراین مسیر سنگلاخ بارها رانندگی کرده و ماشین شان پنچر شده و ماشین را کول خود کرده و از جاده به سلامت گذشته اند استفاده بهینه بکنید.


متن بالا تنها حاوی نتایج تجربیات شخصی من بوده است و قطعا کامل و بی نقص نیست. درصورتی که پژوهشگران ارجمند نکاتی در نظر دارند که می تواند تکمیل کننده نظرات بالا باشد و یا اصلاح کننده اشتباهات من باشد، می توانند از طریق ایمیل با من تماس بگیرند.نویسنده : مظاهری

 

نگارش و تهیه و اکسپت مقاله علمی پژوهشی

روش نگارش و تدوین مقالات علمی- پژوهشی

 

1) ضرورت تدوین مقاله پژوهشی:

عضویت در هیأت علمی دو مقوم دارد: یکی از آموزش و دیگر پژوهش که در یکدیگر تأثیر متقابل دارند. این پرسش را برای خودمان مطرح کنیم که سهم ما در پژوهش های استاندارد چقدر است؟ اگر سهم ما در پژوهش های استاندارد چقدر است؟ اگر سهم و حضور ما کم باشد و مقالات ما در داخل و خارج کم چاپ شود سه مشکل مهم خواهیم داشت:
1. اطلاق هیأت علمی بر ما مجاز خواهد بود نه حقیقت زیرا همانطور که عرض شد یکی از مقومات عضو هیأت علمی پژوهش است.
2. دچار بحران هویت خواهیم شد. دانشجویان و همکاران، ما را جدی تلقی نخواهند کرد و در بررسی ها، ممیزی ها و داوری ها دچار مشکل خواهیم شد.
3. مشکل ارتقاء رتبه خواهیم داشت. اگر چند مقاله علمی پژوهشی نداشته باشیم نمی توانیم ارتقاء پیدا کنیم. در عصر حاضر، جریان علم یعنی چاپ مقالات در مجلات استاندارد.

2) موانع تدوین مقاله پژوهشی:

چرا حضور استادان معارف اسلامی در مجلات علمی، پژوهشی، آکادمیک و استاندارد کمرنگ است؟ این عدم حضور علل و عوامل گوناگونی دارد که از آن جمله است:
1. عدم شناخت منابع؛
2. ناآشنایی با قواعد مقاله نویسی؛
3. پیدا نکردن سوژه؛
4. ناتوانی در برقراری ارتباط با مجلات علمی- پژوهشی؛
5. تنگ نظری ارزیاب ها؛
6. ضعف در نیاز سنجی ها؛
7. ناآگاهی از ادبیات مقالات پژوهشی؛
8. اتکاء به پژوهش های فردی به جای پژوهش های جمعی؛
9. واقف نبودن به ارزش و اهمیت کار؛
10. محدودیت ظرفیت مجلات پژوهشی؛
11. ضعف نظریه پردازی؛
12. عدم آشنایی با نحوه فیش برداری و یادداشت مطالب؛
13. جهت گیری آموزشی مقالات به جای جهت گیری پژوهشی به دلیل تخصص استادان در امر آموزش و تدریس؛
14. فقدان تصوری دقیق از پژوهش. حضرت امیر(ع) فرمود: العامل علی غیر بصیره کالسائر علی غیر الطریق لا یزیده سرعه السیر الا بعداً (2)
تصور کامل از یک فعالیت، سبب انتخاب روش کارآمد و در نتیجه، سبب موفقیت می شود. اساتید، در آموزش، تصور خوبی از معلمی دارند به همین خاطر موفق می شوند اما در موارد پژوهش تصور کاملی از آن ندارند لذا با فعالیت های دیگر خلط می شود. مثلاً مطالعه تطبیقی یعنی چه، مطالعه تاریخی یعنی چه، نقد یعنی چه و تفاوتش با مچ گیری در چیست؟ شما باید تعریفی داشته باشید که پژوهش را از تفکر، آموزش، ترویج و مطالعات پراکنده جدا سازد.

3) آیین نگارش مقالات علمی- پژوهشی تعریف پژوهش:

پژوهش، فرآیند پردازش اطلاعات است که مهم ترین ویژگی اش زایایی، باروری و تولید علم در تاریخ آن می باشد و دارای هویت جمعی است.
آنچه در کتب و منابع یافت می شود داده هاست.
پس از سنجش و گزینش، داده ها به اطلاعات تبدیل می شوند، با پردازش اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها در مقاله، تولید علم صورت می گیرد پژوهش، فرآیند تولید علم است برخلاف بسط اطلاعات دیگران که توسعه است نه پژوهش.
پژوهشگر مانند زنبور عسل است که چیز جدید تولید می کند نه مثل مورچه که فقط اطلاعات را جمع می کند.
شأن مقاله این است که در مقیاس تاریخ آن علم، تولید علم کند. مقاله علمی پژوهشی، باید نوآوری داشته باشد و پیدا کردن حرف جدید در تاریخ یک علم که قبلاً نبوده، کار دشواری است. این نوآوری فقط در نظریه پردازی نیست بلکه می تواند زبان جدید، روش جدید، مسأله جدید، تعریف جدید و... در تاریخ علم باشد. اگر جهت گیری مقاله ترویجی و اطلاع رسانی باشد، مجلات علمی پژوهشی آن را چاپ نمی کنند.

مراحل پژوهش:

در پژوهش، آغاز کار، روبروشدن با مشکل است. محقق باید با تاکنیک های خاصی، مشکل را به مسأله تبدیل کند. (3) سپس فرضیه بدهد، آن را آزمایش کند و به این ترتیب، به یک نظریه برسد که مسأله را حل کند. فرضیه، پاسخ اولیه محقق به مسأله است. البته روش آزمون در علوم مختلف، متفاوت است. اگر مشکل به مسأله تبدیل نشود یک فعالیت موضوع محور انجام خواهد شد در حالیکه پژوهش یک فعالیت مسأله محور است، در تحقیقات مسأله محور، امکان مغالطه کمتر خواهد بود. بنابراین مقالات بایستی جهت گیری مسأله محوری و پژوهشی داشته باشند.

ساختار مقالات علمی- پژوهشی:

با فرض اینکه فیش ها و اطلاعات فراهم است،(4) به توضیح ساختار مقاله می پردازیم. هر مقاله ساختاری دارد که متشکل است از: عنوان، چکیده، طرح مسأله (مقدمه)، بدنه اصلی مقاله، نتیجه و منابع.

1. عنوان:

عنوان مقاله بایستی اولاً تکراری نباشد؛ ثانیاً تطویل بلاضرورت نداشته باشد؛ ثالثاً ابهام و نارسایی نداشته باشد. و رابعاً خطابی یا شعرگونه نباشد. انتخاب عنوان مثل بسته بندی یک جنس خوب است که اگر با ملاکهای صحیح صورت نگیرد جنس هم ضایع می شود.
در عنوان نباید تعبیراتی همچون: «آشنایی با»، «نگاهی به»، «درآمدی بر» و امثال آنها آورده شود. عنوان باید مشیر به مسأله مورد تحقیق باشد. به عنوان نمونه اگر عنوان مقاله ای «تحقیقی درباره ایمان» باشد دو اشکال دارد:
اولاً عبارت «تحقیقی درباره ی» نباید آورده شود زیرا استدراک می باشد. ثانیاً عنوان، مشیر به مسأله نیست. اما عناوینی همچون: «تحول پذیری ایمان» و «طلب ایمان از اهل ایمان» عناوین درستی هستند در عنوان مقاله پژوهشی اصل بر اختیار است برخلاف مقالات آموزشی که عنوان بایستی توصیف کننده باشد و اصل بر ایضاح است نه اختصار.

2. چکیده:

چکیده ی مقاله، آمیزه ای از طرح موضوع و ضرورت موضوع است. چکیده باید آیینه تمام نمای مقاله باشد. فلسفه ی آوردن چکیده، دو مطلب است:
1. چکیده مقاله در پایگاه های اطلاع رسانی اینترنت قرار می گیرد تا سایر محققان از حاصل تلاش نویسنده بهره مند و مطلع گردند.
2. چکیده، محتوای مقاله را در اختیار خواننده قرار می گیرد تا وی تصمیم بگیرد که مقاله را بخواند یا نه. به لحاظ اخلاق حرفه ای نباید وقت خواننده بی جهت تلف شود.
چکیده نویسی مهارت می خواهد و در آن بایستی به چند پرسش پاسخ داده شده بلاشد: اول اینکه مسأله ام چیست؟ دوم اینکه چرا طرحش کرده ام؟ سوم اینکه چه نظریاتی در این زمینه وجود دارد؟ و چهارم من به چه نظریه ای رسیده ام؟ چکیده باید نظر جامع را نشان دهد، نظریات رد شده و علت رد شدنشان را به خواننده ارائه کند.
ادبیات چکیده، همان ادبیات مقاله است. چکیده نباید گزارش یا فهرست باشد و در آن ارجاع نمی دهند، مثال نمی زنند. چکیده در حد یک یا دو پاراگراف و تقریباً 75کلمه (5+75کلمه) است. چکیده را بعد از آنکه مقاله تکمیل شد می نویسند.

3. کلیدواژه:

مقاله برخلاف کتاب، فهرست ندارد. کلیدواژه به جای فهرست است، کلیدواژه، کلید است از جنس واژه، نه واژه های کلیدی. نویسنده باید مباحث مهم خود را به صورت تک واژه جستجو کند و به صورت کلیدواژه نشان دهد. تعداد کلیدواژه ها حدود 6کلمه (1+6)کلمه است.

4. طرح مسأله (مقدمه)

واجب ترین عنصر در مقاله، طرح مسأله است. اگر طرح مسأله با مهارت صورت گیرد باعث می شود نویسنده از این شاخه به آن شاخه نپرد و به حواشی نپردازد. چهار مطلب را باید در طرح مسأله مطرح نمود:
1. مسأله پژوهش حاضر چیست. مسأله را تعریف می کنید و اگر مشتمل بر مسائل ریزتر است ذکر می نمایید. هر چه دقیق تر، بهتر؛ مثلاً در مورد مقاله «طلب ایمان از اهل ایمان» مسأله به این شکل مطرح می شود: خداوند در آیه 136سوره نساء مؤمنان را مخاطب خود قرار داده و ایمان آوردن را از آنها طلب می فرماید. در این آیه شریفه از طرفی خطاب به کسانی است که متلبس به ایمانند: (یا ایها الذین امنوا) از سوی دیگر، از آنها می خواهد که ایمان بیاورند: (امنوا) مفهومش این است که مؤمنان ایمان ندارند. در حقیقت در این آیه اجتماع صورت پذیرفته است و این مسأله ماست.

چند تذکر:

الف- مشکل و مسأله از یکدیگر متمایزند. عبور از مشکل به مسأله، همان طرح مسأله است که تکنیک هایی دارد.(5)
ب- باید مسأله طرح شود نه مسأله نما (مسأله کاذب). به عنوان نمونه، سؤال از اینکه خدا قبل از آفرینش جهان چه می کرده است؟ مسأله نماست نه مسأله زیرا قبل از آفرینش، زمان وجود نداشته است به عبارت دیگر باید بگوییم قبل از زمانی که زمان وجود نداشته است خدا چه می کرده است؟ که این مسأله ای کاذب است .
ج- در طرح مسأله باید توجه کنید که آیا با مسأله روبرو هستید یا مبانی را داخل مسأله نمایید. مثلاً در مقاله «علوم مورد نیاز اجتهاد» نباید به مباحثی همچون اجتهاد چیست؟ تقلید چیست؟ شرایط اجتهاد و سایر مبادی تصوریه و تصدیقیه به صورت مفصل پرداخته شود بلکه این مطالب را باید مختصر مطرح و به پی نوشت ارجاع داد.
د- مسأله نباید القاء کننده باشد. به عنوان نمونه نباید مطرح شود که: چرا جوانان، بی دین شده اند؟ این مطلب القاء کننده است. زیرا قبل از آنکه مطلب اثبات شود به شکل مسأله طرح شده است. القاء عبارت است از جستجو از علت بدون اثبات و توصیف دقیق مطلب.
ه- با طناب پوسیده ی «یا» نبایستی مسأله طرح شود. متأسفانه غالب مقالات ضعیف این گونه اند. مثلاً: اگر عنوان مقاله ای «حق یا تکلیف» باشد دچار بن بست موهوم «یا» می باشد یعنی در حالی که منع جمعی وجود ندارد اما ایهام مانعة الجمع بودن را به وجود می آورد. عناوین «علم یا ثروت»، «علم یا دین»، «دین یا آزادی» نیز چنین هستند.
2. در پاراگراف دوم طرح مسأله، پیشینه و ضرورت مسأله مطرح و نوآوری آن را منعکس می کنند.
3. پاراگراف سوم مشتمل بر روش مطالعه فرضیه و پیش فرضهاست. مثلاً روش مطالعه روش تجربی است یا تاریخی یا تطبیقی یا درون دینی یا... اگر پیش فرضها مفصل هستند، بعد از طرح، باید اولین عنوان فرعی را عبارت «پیش فرض ها» قرار دهید.
4. در طرح مسأله، باید ساختار مقاله مشخص شود اینکه مقاله چند بخش یا فصل دارد. طرح مسأله، کاری را که صورت خواهد پذیرفت تبیین می کند برخلاف چکیده که کار انجام شده را بیان می کند.

5. بدنه ی اصلی مقاله:

بدنه اصلی مقاله شامل مباحثی است که تلاش می کند فرضیه شما را به کرسی بنشاند، نظریات رقیب را نقد و نظریه خود را به خوبی مستدل کند. در مورد عناوین بدنه اصلی، چند نکته مهم است:
1. عنوان سرگردان نداشته باشید؛ معلوم شود هر عنوان زیرمجموعه کدام عنوان است، در عرض عنوان قبلی است یا زیر مجموعه او.
2. پیش فرض ها باید مطرح شوند همچنین به فرضیه های رقیب یعنی پاسخ هایی که تاکنون به مسأله مقاله داده شده پرداخته شود.
3. فرضیه نویسنده مطرح و اثبات گردد.
4. اشکالات احتمالی که می تواند بر مقاله وارد شود، مطرح و پاسخ داده شود.

6.نتیجه:

نتیجه، جوابی است که به مسأله داده ایم. در نتیجه، مقدمه چینی، ارجاع و دلیل را نمی آوریم. برخی داورها نخست به سراغ چکیده و نتیجه و سپس به سراغ بدنه اصلی مقاله می روند.

7. تقدیر و تشکر:

در صورت نیاز به تقدیر و تشکر از افراد یا مؤسسات، این عمل در پایان قبل از منابع و مأخذ آورده می شود.

8. منابع و ماخذ:

دو روش منبع نگاری وجود دارد اولی روش ویرتیش است که ارجاعات را در پی نوشت و دیگری روش هاروارد که ارجاعات را در درون متن می دهد.
معیارهای داوری داوران:
داورها و ارزیاب ها چه معیارهایی را در رد یا قبول مقاله دخالت می دهند:
1. اولویت مسأله: که مسأله مقاله دارای اولویت یا اهمیت است یا نه؟ این اهمیت از چند جهت است:
الف- به روز بودن و مبتلا به بودن.
ب- جهت گیری تاریخی یا تطبیقی داشتن.
ج- پاسخگویی خلأهای معرفتی بودن مثلاً مقاله ای که مبانی ابن جوزی را در «موضوع انگاری حدیث» از کتاب «الموضوعات» ارائه دهد، یک رخنه ی معرفتی را پر نموده است. مهم بودن اینگونه مقالات به خاطر آن است که با شناخت مبانی آن اندیشمند، راه برای نقد وی باز و هموار می گردد.
د- پاسخگویی نیازهای اجتماعی و جهانی؛ مثلاً اخلاق جهانی را طرح کند؛ به عنوان نمونه: «خیر برای همه».(6)
2. استاندارد بودن عنوان: در مبحث «عنوان مقاله» به این مطلب پرداخته شد.
3. حساسیت داورها به رخنه ها و خطاهای منطقی؛ مهم نیست چه حرفی می زنید مهم این است که دلیل، دلیل درست، صلاحیت دار و کافی باشد.
4. عدم تعصب نویسنده.
5. متناسب بودن روش با مسأله: هر مسأله ای روش خاص خود را می طلبد. اگر مسأله تاریخی است باید به روش خاص تحلیلگر تاریخی، مسأله طرح و حل گردد.
6. غنا و عمق تحلیل: تحلیل بایستی غنی و ژرف باشد و نیز حضور نویسنده و تحلیلگر به چشم بیاید. به عبارت دیگر، سرتاسر مقاله «قال» و «یقول» نباشد بلکه به نحو چشمگیر «اقول» هم داشته باشد.
7. ناروا نبودن تعمیم ها: تعمیم ناروا از مصادیق خطای منطقی است. نمی توان با ذکر یکی دو مورد، مطلب را به همه موارد تعمیم داد.
8. به کار نبردن اصطلاحات غیر فنی: باید فرق بین اصلاحات دقیقاً روشن باشد مثلاً در یک مقاله فقهی فرق «عام و مطلق» دقیقاً برای نویسنده مشخص باشد.
9. زبان خطایی نداشتن: زبان مقاله باید دقیق و مطابق با همان رشته علمی باشد.
10. عدم کلی گویی: ادعاهای گزاف با عباراتی چون: «گفته شده»، «می گویند» اشتباه است. بایستی گوینده سخن معین و مشخص باشد.
11. عدم فقر منابع مصادیق فقر منابع عبارتست از: الف- فقدان منابع ب- استفاده از منابع دست چندم ج- فقدان منابع به روز د- استفاده از منابع غیرمعتبر هـ- سوء استفاده از منابع به عبارت دیگر لشکرکشی منابع نباشد یعنی هدف نباید تکثیر بدون جهت منابع باشد.
تذکر: در مورد مراجعه به اینترنت، در مقام نقد، به هر سایتی می توانید ارجاع دهید. و نیز به برخی سایت های آکادمیک (مراکز پژوهشی و آماری و...) می توان ارجاع داد.
12. عدم جهت گیری های تجویزی توأم با ارزش داوری: لحن مقاله نباید بر اساس «باید و نباید» باشد بلکه باید بر اساس «هست و نیست» باشد. مثلاً باید بگوییم انبیاء معصوم هستند و دلایلش ذکر گردد نه اینکه باید معصوم باشند.

چند تذکر:

1. در مقالات پژوهشی، تعبیراتی مثل: «البته روشن است که» به کار نرود. زیرا اصل بر اختصار است.
2. در متن مقاله، یا نام صاحب اثر را بنویسید یا عنوان مختصر کتاب را، مشخصات کاملش را در بخش منابع بیاورید نه در متن مقاله.
3. مقاله فارسی باید تا آنجا که ممکن است با عربی مخلوط نشود. البته اگر بحث بر سیر یک جمله عربی است، آن را مختصراً می آوریم.
4. نو بودن مقاله تنها به نو بودن مسأله نیست. اگر مطالعه ی نظام مندی در مورد مطلبی صورت نگرفته، چنین مطالعه ای می تواند نو باشد.
5. در مقاله بهتر است نقل قول، غیرمستقیم و چکیده باشد؛ مگر آنکه یک قول، خودش محل نزاع باشد. در این صورت عین عبارت نقل شود.
6. عنوان مقاله می تواند پرسش یا شبه جمله باشد.
7. مقاله نباید طوری باشد که نویسنده، متهم به بی خبری بشود، لذا منابع جدید باید دیده شوند.
8. در بررسی های تطبیقی، لازم است خط کشی شود؛ مثلا فقه و حقوق خلط نگردند.
9. چند مسأله را در یک مقاله طرح نکنید زیرا حق هیچکدام ادا نخواهد شد بهتر است یک مسأله به صورت عمیق بررسی گردد.
10. به شرطی می شود به رساله ها و پایان نامه ها ارجاع داد که توصیف و تصویر یک کتاب مهم و یا نقد باشند.
11. بدون نقشه اولیه، مقاله ننویسید. یعنی ساختار را قبلاً در ذهن یا روی کاغذ بیاورید. به چند سؤال پاسخ دهید: 1. دنبال چه هستم؟ 2. نوآوری ام چیست؟ 3. از کجا به کجا می خواهم بروم؟
12. کار گروهی انجام دهید (حداقل دو نفر).
13. قبل از فرستادن مقاله به مجله، آن را ویراستاری علمی و ادبی کنید یا دست کم به نقد عده ای برسانید.
14. حتماً تشکیل پرونده علمی بدهید: شناسایی منابع، نقد منابع و اعتبارسنجی، جمع آوری آنها به ترتیب تاریخی منابع.(7)
15. مقاله را به هر مجله ای که می فرستید استاندارد آن را از نظر شکلی و روش ارجاع تقلید کنید.
16. فیش برداری باید بهره وری را افزایش دهد نه اینکه مانع باشد. فیش برداری باید دو چیز را فراهم کند: 1- تمرکز ذهنی را افزایش دهد. 2- زمان را کاهش دهد.
17. مقوم پژوهش حجم مقاله یا حجم ارجاعات نیست. مهم این است که مطالب و ارجاعات معیوب نباشند. مقوم مقاله پژوهشی، نوآوری است.

راهکارهای یافتن سوژه

با آوردن نمونه ای، روشن می شود که چگونه می توان سوژه به دست آورد موضوعی داریم به نام «ایمان». مسائل مربوط به آن عبارتند از:
1. حقیقت یا مقومات یا ارکان ایمان.
2. نسبت ایمان با عمل.
3. نسبت ایمان با معرفت.
4. نسبت ایمان با عواطف روانی (مثل سلامت روانی، افسردگی و...)
5. فرآیند پیدایش ایمان در فرد
6. تحول پذیری ایمان
7. گونه های ایمان
8. اشتداد پذیری ایمان (با مراتب ایمان)
9. ایمان در ادیان یا مذاهب مختلف. این نه مسأله را در پنج محور ذیل ضرب کنید:
1. تصویر قرآنی هر کدام از مسائل نه گانه یاد شده.
2. دیدگاه یک متکلم مثل خواجه طوسی درباره این مسائل.
3. بررسی تطبیقی دیدگاه یک مفسر با یک متکلم درباره هر یک از مسائل مذکور.
4. دیدگاه مولوی در مثنوی درباره این مسائل.
5. دیدگاه یک فیلسوف مثل ملاصدرا یا شهید مطهری درباره مسائل یاد شده.
تذکر: بررسی تطبیقی می تواند مقایسه درون دینی یا برون دینی یا مقایسه درون با درون، یا بیرون با بیرون باشد. مثلاً ایمان نزد علامه طباطبایی و آلپور یا نظر فلاسفه غرب و نظرات مولوی از موارد مقایسه درون دینی با برون دینی می باشد.(8)
با این ضرب کردن، صدها مسأله پیدا می شود، پس پیداکردن سوژه ها کار سختی نیست. کافی است از ذهن موضوع محورانه بیرون بیاییم. هر چه میزان مطالعه بیشتر و ذهن از اطلاعات انباشته تر باشد، امکان این خروج بیشتر خواهد بود.

پی نوشت ها:

1. آمدی، غررالحکم، ص61، ح684.
2. کلینی، کافی، ج1، ص43، ح1، باب من عمل بغیر علم.
3. ر.ک: اصول و فنون پژوهش، دکتر قراملکی.
4. در شماره ی بعدی، روش فیش برداری، بیان خواهد شد.
5. ر.ک: اصول و فنون پژوهش، دکتر قراملکی.
6. ر.ک: کتاب نقد شماره 31 مقاله ی آقای دکتر قراملکی.
7. توضیح بیشتر این مطلب در شماره بعدی نشریه بیان خواهد شد.
8. ر.ک: تفسیر عرفانی و زبانی قرآنی که محصول یک مطالعه تطبیقی است.
منبع: ماهنامه معارف