موضوع پایان نامه و پروپوزال حقوق عمومی موضوع پایان نامه و پروپوزال حقوق جزاجرم شناسی حقوق خصوصی موضوع پایان نامه حقوق بین الملل

تجارت بین الملل و فنا وری اطلاعات

فاوانیوز: به نقل از تکلمه - دانشکده های حقوق کشور هنوز در آموزش و ترویج گرایش های جدید حقوق مانند حقوق تجارت بین الملل و به ویژه حقوق فناوری اطلاعات چندان قوی عمل نمی کنند. این مشکل وقتی بیشتر احساس می شود که دانشجو به مرحله انتخاب موضوع پایان نامه و گردآوری منابع برای نوشتن آن می رسد. در نوشته های حقوقی داخلی ما نیز بحث مفصلی در رابطه با همه موضوعات حوزه حقوق تجارت بین الملل و حقوق فناوری اطلاعات نشده است و آنچه شاهدیم مقالات پراکنده ای است که اغلب ترجمه و گاهی تالیف برخی از اساتید محترم داخلی است و به سختی می توان کتبی در خور در این زمینه پیدا کرد که به عنوان منبع علمی تحلیلی قابل استناد در تحقیقات علمی تخصصی قابل استفاده باشد، بر خلاف نوشته های خارجی که فراوانی منابع حقیقتا غیر قابل انکار است. در نتیجه دانشجویی که در پی نوشتن یک پایان نامه قابل قبول در سطح کارشناسی ارشد یا دکتری در رشته حقوق تجارت بین الملل یا حقوق فناوری اطلاعات است ناگزیر است از منابع خارجی استفاده کند. در این زمینه کتب و مقالات بسیاری به زبان انگلیسی نوشته شده است که مطالعه آنها فرصت کافی و دانش زبان انگلیسی قوی می طلبد.

در رابطه با موضوعات مناسب برای تحقیق در دوره های ارشد و دکتری، نگارنده آنها را کلا به پنج دسته تقسیم می کند:

1. یک عده موضوعات هستند که مباحث کلی را شامل می شوند و به ذهن هر دانشجویی آشنا و ملموس اند صرف نظر از اینکه در  کدام سیستم حقوقی تحصیل می کند، ایران، انگلیس... چرا که ادبیات،  قواعد کلی، اصطلاحات و مفاهیم آنها در سیستم حقوقی هر کشوری بحث می شود. فقط آنچه مهم هست، چون بحث بین المللی یا فنی است،  بررسی آنها از دیدگاه دیگر سیستم حقوقی یا در موارد ممکن از دیدگاه کنوانسیون ها و مقررات بین المللی مطلوب است. مثل طرق جبران خسارت در معاملات بین الملل از دید گاه حقوق ایران و انگلیس/ حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی 1980 وین/...چرا که طرق جبران خسارت در حقوق داخلی هر کشوری به تفصیل بحث می شود و آشنایی به کلیات موضوع وجود دارد. نوعا دانشجویان هم به سراغ چنین موضوعاتی می روند. انتخاب موضوعاتی از این دست هم سخت نیست. کافی است عناوین مختلف مجموعه ای از مقررات را دید که از چه موضوعاتی بحث می کند و یکی را به دلخواه انتخاب و در مورد آن به تحقیق پرداخت. همچنین چون بیع بین المللی در تجارت بین الملل از مباحث هسته ای است اغلب موضوعات انتخابی معمولا به این حوزه مربوط هستند. در این دسته می توان موضوعات ذیل را نام برد:

1. روش های جبران خسارت در بیع بین الملل

2. شیوه های تشکیل قراردادهای بین المللی و قواعد حاکم بر آنها

3. تعهدات طرفین در بیع بین المللی: مطالعه تطبیقی

4. موارد رافع مسئولیت قراردادی در بیع بین المللی کالا

5. قواعد حاکم بر انواع نمایندگی در بیع بین المللی کالا

6. انتقال مالکیت و ریسک (خطر) در معاملات بین الملل و رابطه آندو با هم

7. نقش دادگاه های داخلی در داوری تجاری بین الملل

8. شناسایی و اجرای احکام داوری تجاری بین الملل

9. بررسی قوانین حاکم در داوری تجاری بین الملل

10. سقوط مصونیت دولت در اثر توافق نامه داوری تجاری بین الملل

11. تعیین دادگاه صالح در اختلافات ناشی از تعهدات قراردادی

12. اختلاف قانون حاکم در حل و فصل اختلافات ناشی از تعهدات قراردادی

13. قانون حاکم بر اختلافات ناشی از تعهدات غیر قراردادی

14. دادگاه صالح برای حل و فصل اختلافات ناشی از تعهدات غیرقراردادی

15. شیوه های پرداخت در معاملات تجاری بین الملل با تکیه  بر اعتبارات اسنادی (از موضوعات جدید است مخصوصا با معرفی یو.سی.پی 600 در سال 2007)

16. تحلیل ماهیت حقوقی تضمینات در پرداخت های بین المللی

17. بررسی تحلیلی اصطلاحات تجاری با تکیه بر CIF  و  FOB در اینکوترمز 2000 و 2010

18. تحلیل قراردادهای حمل و نقل کالا از طریق دریا

19. آثار حقوقی الحاق به سازمان تجارت جهانی

20. انواع تضمینات در تجارت بین الملل و تحلیل حقوقی آنها (یا با تکیه بر یکی از آنها)

21. آثار عذم تطبیق کالا با اوصاف قرارداد در زمان تسلیم آن در بیع بین المللی کالا

22. تطبیق UCP 500  با UCP 600 و تحلیل بار حقوقی موارد اختلافی

23. تطبیق اینکوترمز 2000 یا اینکوترمز 2010 و تحلیل بار حقوقی موارد اختلافی

24. دامنه مسئولیت بیمه گر در قراردادهای بیمه در تجارت بین الملل

25. نحوه حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری بین دول و اتباع خارجه با تکیه بر کنوانسیون حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری بین دول و اتباع دول دیگر 1965

* از دل موضوعات بالا به دلیل اینکه کلی هستند می توان موضوعات جزئی تری استخراج و دامنه آن را محدود کرد. مانند موارد زیر با مطالعه تطبیقی یا بدون آن:

1. تعهدات فروشنده در بیع بین الملل

2. تعهدات بایع در بیع بین الملل

3. اوصاف مبیع در بیع بین الملل

4. قواعد حاکم بر تسلیم کالا در بیع بین الملل

5. شیوه های جبران خسارت در بیع بین الملل

6. آثار نقض قرارداد در بیع بین الملل

7. جرح داور در داوری تجاری بین الملل

8. تعیین قانون حاکم در داوری تجاری بین الملل

9. اجرای آرا خارجی در محاکم داخلی

10. آثار حقوقی جعل اعتبارات اسنادی

11. قواعد حاکم بر انتقال ضمان معاوضی (ریسک/خطر) در بیع بین الملل

12. زمان انتقال مالکیت کالا در بیع بین المللی

13. تحلیل کنوانسیون لاهه راجع به توافقنامه تعیین دادگاه صالح 2005

14. مفهوم نقض اساسی در بیع بین المللی کالا تحت کنوانسیون بیع و حقوق انگلیس

15. مسئولیت متصدی حمل و نقل در حمل بین المللی کالا از طریق دریا

16. تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم در حل اختلافات ناشی از قراردادهای مصرف کننده

17. حمایت از مصرف کننده در قرارداد با تجار خارجی

18. قراردادهای اقساطی در بیع بین المللی کالا

19. جایگاه حسن نیت در تفسیر قراردادی های بین المللی

20. اصل حسن نیت در قراردادهای بیمه

21. اصول حاکم بر تفسیر قراردادهای بین المللی

22. اعمال حق حبس در قراردادهای بیع بین المللی کالا

23. جایگاه اسناد در قراردادهای بیع بین المللی کالا (مثلا در تطبیق قرارداد CIF  با  FOB)

24. میزان و موارد مداخله دادگاه ها در روند داروی تجاری بین المللی

25. اعتبار شروط معافیت در قراردادهای بیمه در تجرات بین الملل

26. نحوه و موارد اعتراض به رای داور در داوری اختلافات تجاری بین المللی

27. دامنه مصونیت و مسئولیت داوران در شیوه های جایگزین حل و فصل اختلافات تجاری با تکیه بر داوری

28. جایگاه حقوقی بارنامه در قراردادهای حمل و نقل تجاری بین الملل

29. مسئولیت خسارات وارده بر اشخاص و کالا در حمل و نقل بین المللی کالا

30. امکان استفادهاز اسناد الکترونیکی در حمل و نقل بین المللی کالا تحت مقررات لاهه، مقررات لاهه-ویزبی، مقررات هامبورگ

2. عده ای دیگر از موضوعات مشتمل بر مباحث جدیدی در عرصه تجارت بین الملل هستند که در حقوق داخلی کشور ما نیز اخیرا قوانینی در این زمینه وضع شده است. مثلا موضوعات مربوط به حقوق تجارت الکترونیک، که در آذرماه 1382 قانون حقوق تجارت الکترونیک ایران به تصویب رسیده است. همچنین است قانون جرایم رایانه ای مصوب 1389.

1. بررسی ابعاد حقوقی امضای الکترونیکی

2. تحلیل شرایط اساسی تشکیل قرارداد در انعقاد قراردادهای الکترونیکی

3. قابلیت استناد به ادله الکترونیکی

4. اصول حاکم بر قانون تجارت الکترونیک ایران

5. دادگاه صالح در حل اختلافات ناشی از قراردادهای الکترونیکی

6. قانون حاکم در حل اختلافات ناشی از قراردادهای الکترونیکی

7. حمایت از مصرف کننده در قراردادهای الکترونیکی با ارجاع دادگاه صالح و قانون حاکم

8. آثار حقوقی تحقق اشتباه در مسیر انعقاد قراردادهای الکترونیکی

9. زمان و مکان تشکیل قراردادهای الکترونیکی

10. وضعیت حقوقی نمایندگان الکترونیکی در انعقاد قراردادهای الکترونیکی

11. آثار اشتباه نماینده الکترونیکی در انعقاد قراردادهای الکترونیکی

12. مسئولیت واسطه ها در انعقاد قراردادهای الکترونیکی

13. داوری الکترونیکی اختلافات

14. تحلیل حقوقی شروط در قراردادهای الکترونیکی

15. آثار حقوقی خطای وارداتی در مسیر انعقاد قراردادهای الکترونیکی

16. مسئولیت غیر قراردادی در فضای مجازی

17. نحو تسلیم کالای دیجیتالی در بیع الکترونیکی

19. نحوه اعمال خیارات در بیع الکترونیکی

20. مسئولیت حقوقی ریشه (مرکز صدور گواهی امضای الکترونیکی)

21. قاچاق الکترونیکی کالا و ارز

22. بررسی شرایط تحقق سرقت حدی الکترونیکی

23. حمایت از دادهه های شخصی در فضای مجازی

24. نگاهی به جعل اسناد الکترونیکی

25. اعتبار حقوقی اسناد الکترونیکی

26. تحلیل قراردادهای خرید تجهیزات کامپیوتری

27. مسئولیت حقوقی واسطه های اینترنتی

28. تبعات حقوقی جاسوسی در فضای مجازی

3. برخی موضوعات، تلفیقی هستند یعنی چند زمینه را همزمان درگیر بحث می کنند. انتخاب چنین موضوعاتی شاید حوصله بیشتری برای تحقیق بطلبد. مثلا

1. رجوع به داوری تجاری بین المللی در پی اختلافات حاصله از قرارداهای بین المللی  ( که هم انجام تحقیق راجع به داوری نیاز هست و هم انجام تحقیق راجع به قراردادهای بین المللی و بعد نحوه اعمال قواعد داوری در چنین قراردادهایی)

2. قواعد حاکم بر تشکیل قراردادهای تجاری بین المللی در گستره ارتباطات نوین

3. حمایت از اسرار تجاری در گستره اینترنت و تحلیل قواعد حاکم

4. 5. قانون حاکم در اختلافات ناشی از نقض حقوق مالکیت معنوی در گستره اینترنت

6. دادگاه صالح در اختلافات ناشی از نقض حقوق مالکیت معنوی در گستره اینترنت

7. بررسی مالکیت زمین های نفت خیز: تعارض حقوق عمومی با حقوق خصوصی

8. شیوه های حل و فصل اختلافات ناشی از قراردادهای نفتی (با مطالعه موردی)

4. برخی موضوعات هستند که در حقوق ما مدت زمان طولانی نیست که مطرح شده اند. البته محققین محترم مطالبی هم نوشته اند. ولی با این حال به نظر می رسد که جای بحث مجدد مخصوصا از زوایای دیگر همچنان وجود دارد.

در این خصوص موارد زیر قابل ذکر است که با حوزه نفت و گاز نیز به دلیل جایگاه ارزنده ایران در این صنعت ارتباط غیرقابل انکاری دارد:

1. ابعاد حقوقی قراردادهای بیع متقابل در تجارت بین الملل (که در قراردادهای نفتی مطرح است)

2. تحلیل حقوقی قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری (بی. او .تی)

3. نقش قراردادهای جوینت ونچر در تجارت بین الملل و قواعد حاکم بر آن (در فارسی به قرارداد مشارکت/ مشارکت انتفاعی/مشارکت انعطاف پذیر ترجمه شده است.)

4. تحلیل حقوقی قراردادهای  فرانشیز در عرصه تجارت بین الملل

5. تحلیل حقوقی قراردادهای انتقال تکنولوژِی

6. تحلیل شروط حاکم بر قراردادهای بیع متقابل

7. بررسی تطبیقی قراردادهای خدمات حرفه ای (پی اس سی PSC) با قراردادهای بیع متقابل ایران

8. تحلیل حقوقی قراردادهای تحقیق و توسعه (آر.دی R&D) با طرف خارجی صاحب تکنولوژی

9. تحلیل قراردادهای کار و پیمان های دسته جمعی در صنعت نفت و گاز

10. تحلیل حقوقی قراردادهای یکه سازی در صنعت نفت و گاز

11. تحلیل حقوقی قراردادهای توسعه مشترک در صنعت نفت و گاز

5. برخی از عناوین نیز با قواعد و اصول حقوقی چندان درگیر نیست که معمولا کمتر مورد توجه قرار می گیرند:

1. اخلاق در فضای مجازی

2. تبعات الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و تاثیر ان به تجارت بین الملل در ایران

3.  تاثیر حقوق فناوری اطلاعات در توسعه تجارت بین الملل

4. نقش تجارت بین الملل در توسعه اقتصادی

5. آثار حقوقی الحاق ایران به کنوانسیون بیع بین المللی کالا

6. تاثیر قراردادهای بیع متقابل (بای بک) در جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت

7. نگاهی به شیوه های مرکب حمل و نقل در تجارت بین الملل

در پایان ذکر چند نکته لازم است:

1. عناوین پیشنهادی فوق صرفا برای دادن سرنخ به محققین ارجمند است که با خلاقیت و تحقیقات تکمیلی آنها می تواند به عنوان اتو شده ای تبدیل و مورد تحقیق و بررسی واقع شود.

2. هر جا گفته شده است با مطالع تطبیقی، ارکان تطبیق می تواند حقوق ایران، فقه امامیه، حقوق انگلیس، حقوق فرانسه، حقوق آمریکا، حقوق اتحادیه اروپا، کنوانسیون و مقررات بین المللی یا هر سیستم حقوقی دیگری بسته به علاقمندی محقق محترم باشد. می توان تنها یک سیستم خارجی یا چند سیستم را مبنای تحقیق قرار داد. هر چقدر تعداد سیستم های حقوقی بیشتر باشد دامنه تحقیق گستره تر، زحمت آن بیشتر و خروجی آن دقیقتر خواهد بود. برخی از اهم قوانین مرتبط با این عناوین در قسمت قوانین وب سایت معرفی شده است.

3. قبل از انتخاب هر عنوانی، خواه مرتبط با عناوین پیشنهادی فوق باشد یا عنوان دیگری باشد، لازم است به خروجی آن توجه شود. مناسب است تحقیقات حقوقی صرفا از لحاظ نظری ارزنده نبوده، بلکه خروجی آنها دارای ارزش کاربردی و عملی نیز باشد. برای این منظور ابتدا مطالعه مقاله نگاهی کاربردی به روش مطالعه تطبیقی در علم حقوق اکیدا توصیه می شود.

4. مناسب است به مطالعات موردی نیز پرداخته شود تا آنچه در مباحث تئوری ذکر شده است، در موارد کاربردی اعمال شود. مانند آثار حقوقی نشت نفت در دریا با مطالعه موردی نشت نفت در خلیج مکزیک.