ویکی پدیا. اشنایی بیشتر با مقالات و پژوهشای جدیددر ویکی پدیا.

مقالهٔ برگزیده یوز یا یوزپلنگ (نام علمی: Acinonyx jubatus)، که در زبان انگلیسی چیتا (Cheetah) گفته می‌شود، جانوری مهره‌دار و پستاندار از راستهٔ گوشتخواران، خانوادهٔ گربه‌سانان است. این جانور در گذشته در بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه‌قاره هند یافت می‌شد، اما امروزه با کاهش شدید جمعیت روبرو شده‌است. از میان دو زیرگونهٔ اصلی یوزپلنگ، یکی از زیرگونه‌ها که با نام «یوزپلنگ آسیایی» یا «یوزپلنگ ایرانی» شناخته می‌شود در خطر جدی انقراض است و تعداد کمی از آن در دشت‌های مرکزی ایران به بقا ادامه می‌دهند. بدن یوزپلنگ در درازای چندین میلیون سال به گونه‌ای پیشرفت پیدا کرده‌است که این جانور بتواند توانایی حرکت با تندی برابر با ۱۱۰ کیلومتر در ساعت را داشته باشد. سرعت یوزپلنگ در عرض ۳ ثانیه پس از شروع دویدن به صد کیلومتر در ساعت می‌رسد که از شتاب بسیاری از خودروهای مسابقه‌ای نیز بیشتر است. اندام باریک، پاهای لاغر و بلند، قفسه سینه‌ای کم پهنا ولی عمیق و جمجمه‌ای کوچک، ظریف و گرد، یوز را به سریع‌ترین جانور روی زمین تبدیل کرده‌است. این جانور به آسانی از دیگر گربه‌سانان تشخیص‌پذیر است و آن را نه تنها از روی خال‌های روی بدن می‌توان متمایز کرد، که بدن باریک و کشیده، سر کوچک، چشم‌های بالا قرار گرفته، و گوش‌های کوچک و تا حدودی پهن شمایلی یکتا به او می‌دهند. طعمهٔ معمول یوزها آهوها (به ویژه آهوی تامسون)، ایمپالا، و دیگر پستانداران سم‌دار حداکثر تا ۴۰ کیلوگرم وزن هستند. یک نر بالغ تنها هر چند روز یک بار شکار می‌کند اما ماده‌های دارای توله تقریباً هر روز به شکار می‌پردازند. در حالی که سایر گربه‌سانان شکارچیان شب هستند، یوزها عمدتاً روزها فعال بوده و اغلب در اوایل بامداد و غروب آفتاب به سراغ طعمه‌های خود می‌روند. واژه یوزپلنگ یکی از واژه‌های اصیل پارسی است که از ترکیب دو واژه «یوز» و «پلنگ» تشکیل شده‌است. یوز بُن مضارع مصدر یوزیدن به معنای «جَستن، جهیدن، و طلب‌کردن» بوده و از این رو یوزپلنگ به معنای پلنگی است که به دنبال شکار خود گشته و آن را با جستن و دنبال کردن می‌گیرد در فارسی میانه هم نام این جاندار «یوز» (با واو مجهول) بوده است. نام یوزپلنگ در زبان انگلیسی چیتا (Cheetah) است. این واژه برگرفته از واژه سانسکریت چیتراکایاه به معنای «دارای بدن رنگارنگ» است و از طریق واژه هندی چیتا وارد انگلیسی شده‌است. نام سرده‌ای که یوز تنها عضو آن است نیز Acynonix است و تشکیل‌یافته از دو بخش بر آمده از واژگان «خار» و «پنجه» در زبان یونانی. این نام اشاره به ویژگی یکتای جمع‌نشدنی پنجه‌ها در این جانور دارد؛ ویژگی‌ای که در هیچ گربهٔ دیگری دیده نمی‌شود. ادامه...  مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ پیشنهادی هفته دربارهٔ ویکی‌پدیا ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدید آوردند. ویکی‌پدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی در آذر ۱۳۸۲ (دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و به کمک تلاش و کوشش شبانه‌روزی علاقه‌مندان رشد فرهنگ و ادب فارسی، اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و همچنین بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه و زبان‌های راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی است. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۴ تیر ۱۳۹۳ خورشیدی) ۳۹۵٬۴۷۲ نوشتار دارد. برای اطلاعات بیشتر ... ویکی‌پدیا فارسی، دربارهٔ ویکی‌پدیا

یادبودها امروز: چهارشنبه، ۲۵ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی برابر ۴ تیر ۱۳۹۳ هجری خورشیدی رویدادها ۱۹۵۰ - آغاز جنگ کره (به وقت خاور دور). ۱۹۷۵ - استقلال موزامبیک از پرتغال. ۱۹۹۶ - در انفجار برج‌های خبر در عربستان سعودی، ۱۹ آمریکایی کشته و ۳۷۲ نفر از ملیت‌های گوناگون زخمی شدند. زادروزها ۱۸۵۲ - زادروز آنتونیو گائودی کُرنت معمار کاتالونیایی ، از بزرگ‌ترین معماران دو قرن اخیر ۱۸۶۴ - زادروز والتر نرنست شیمیدان آلمانی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۲۰ ۱۹۰۳ - زادروز جرج اورول داستان نویس، روزنامه‌نگار، منتقد ادبی و شاعر انگلیسی ،خالق مزرعه حیوانات و هزار و نهصد و هشتاد و چهار ۱۹۲۴ - زادروز سیدنی لومت کارگردان آمریکایی ۱۹۶۳ - زادروز جرج مایکل خواننده و آهنگساز و شاعر انگلیسی ۱۹۷۵ - زادروز ولادیمیر کرامنیک استاد بزرگ شطرنج اهل روسیه و قهرمان سابق شطرنج جهان از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۰۷ درگذشت‌ها ۱۷۶۷ - درگذشت گیورگ فیلیپ تیلمان آهنگساز آلمانی باروک و نوازنده چندین ساز ۱۸۶۱ - درگذشت عبدالمجید یکم سی و یکمین سلطان امپراتوری عثمانی ۱۹۸۴ - درگذشت میشل فوکو فیلسوف، جامعه‌شناس و مورخ فرانسوی ۱۹۹۷ - درگذشت ژاک-ایو کوستو افسر نیروی دریایی، کاشف ، بوم شناس ، مستندساز، عکاس ، نویسنده، محقق فرانسوی و خالق اسکوبا ۲۰۰۷ - درگذشت مهستی، خواننده ایرانی ۲۰۰۹ - درگذشت فارا فاست بازیگر سینما و تلویزیون آمریکا ۲۰۰۹ - درگذشت مایکل جکسون (در تصویر)، فعال حقوق بشر ،از بزرگ‌ترین هنرمندان جهان روز بعد: ۲۶ ژوئن – روز قبل ۲۴ ژوئن یادبودهای ژوئن – یادبودهای بیشتر... آیا می‌دانستید که ...؟ ... ناهم‌رنگی عنبیه می‌تواند ارثی یا ناشی از موزاییسم ژنتیکی، آسیب یا بیماری باشد؟ (در تصویر) ... در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، کشور غنا برای جلوگیری از اخلال در پخش مستقیم بازی‌های تیم ملی این کشور از ساحل عاج برق قرض گرفت؟ ... الینور اوستروم نخستین و تنها زنی است که جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرده‌است؟ ... علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به زنده در ایران را انجام داد؟ ... چوب زغال‌اخته بدلیل داشتن چگالی بالا در آب غوطه ور نمی‌شود؟ ... انیاک نخستین رایانه‌ای بود که با ۳۰ تن وزن قادر به انجام سیصد عمل ضرب در ثانیه بود؟ ... بیابان قره‌قوم ۷۰ درصد ازکشور ترکمنستان را پوشانده است؟

درون‌مایه علوم پایه اخترشناسی • جغرافیا • ریاضیات • زیست‌شناسی • شیمی • زمین‌شناسی • فیزیک علوم کاربردی ارتباطات • اقتصاد • پزشکی • حقوق • رایانه • علم بهداشت • فناوری • کشاورزی • مدیریت • مهندسی علوم انسانی و فلسفه ادبیات • باستان‌شناسی • تاریخ • جامعه‌شناسی • دین • روان‌شناسی • زبان‌شناسی • علوم سیاسی • فلسفه فرهنگ و هنر بزرگان و مشاهیر • رسانه‌ها • سرگرمی‌ها • سینما • معماری • موسیقی • نقاشی • ورزش • هنر نگارهٔ برگزیدهٔ امروز دو چرخ‌بیل در معدن گارزویلر در غرب آلمان این دستگاه، ماشین غول‌پیکر و سنگینی است که جهت خاکبرداری و کاوش در معادن روباز مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرخ‌بیل دارای چرخ بسیار بزرگی است که پیرامون آن بیل‌های سطل مانند قرار دارد. با چرخش چرخ ِچرخ‌بیل زمین به مقدار قابل توجهی حفاری می‌شود. ‎برای درک میزان بزرگی این دستگاه، آن را با ماشین لودر پایین سمت چپ عکس بسنجید. نگاره‌های برگزیدهٔ روزهای اخیر: اورکجاو – بزرگترین کتابخانه دانشگاهی ایران در دانشگاه آزاد نجف آباد – گل‌مگس مارمالاد بایگانی – خوراک – نگاره‌های برگزیدهٔ بیشتر

دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا

ویکی‌پدیا پروژه‌ای است از بنیاد غیر انتفاعی ویکی‌مدیا است که دارای تعدادی پروژهٔ چندزبانه و دارای محتویات آزاد با عناوین زیر است: فراویکی هماهنگ‌کنندهٔ پروژه‌های ویکی‌مدیا ویکی‌انبار انبار پرونده‌های چندرسانه‌ای عمومی ویکی‌خبر مرجع خبری با محتوای آزاد ویکی‌داده پایگاه دانش آزاد ویکی‌کتاب متون و کتابچه راهنماهای آزاد ویکی‌گفتاورد مجموعه‌ای از نقل قول‌ها ویکی‌گونه راهنمای گونه‌های زیستی ویکی‌نبشته متون پایه و مرجع آزاد ویکی‌واژه فرهنگ واژه‌ها و اصطلاح‌نامه

ویکی‌پدیا در زبان‌های دیگر

بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نوشتار: English  (انگلیسی)  • Nederlands  (هلندی)  • Deutsch  (آلمانی)  • svenska  (سوئدی)  • français  (فرانسوی)  • italiano  (ایتالیایی)  • русский  (روسی)  • español  (اسپانیایی)  • polski  (لهستانی) بیش از ۳۰۰٬۰۰۰ نوشتار: Winaray  (وارایی)  • Cebuano  (سبویی)  • Tiếng Việt  (ویتنامی)  • 日本語  (ژاپنی)  • português  (پرتغالی)  • 中文  (چینی)  • українська  (اوکراینی)  • català  (کاتالونیایی)  • norsk bokmål  (نروژی)  • suomi  (فنلاندی)  • فارسی  • Bahasa Indonesia  (اندونزیایی) بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ نوشتار: čeština  (چکی)  • 한국어  (کره‌ای)  • magyar  (مجاری)  • العربیة  (عربی)  • română  (رومانیایی)  • Bahasa Melayu  (مالزیایی)  • српски / srpski  (صربی)  • Baso Minangkabau  (مینانگ‌کابویی)  • Türkçe  (ترکی استانبولی)  • қазақша  (قزاقی) بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ نوشتار: slovenčina  (اسلواکی)  • Esperanto  (اسپرانتو)  • dansk  (دانمارکی)  • euskara  (باسکی)  • lietuvių  (لیتوانیایی)  • български  (بلغاری)  • עברית  (عبری)  • hrvatski  (کرواتی)  • slovenščina  (اسلووینیایی)  • oʻzbekcha  (ازبکی)  • Volapük  (ولاپوک)  • eesti  (استونیایی)  • हिन्दी  (هندی)  • galego  (گالیسیایی)  • norsk nynorsk  (نروژی نو)  • Simple English  (انگلیسی ساده) فهرست کامل • ارتباط با زبان‌های دیگر